نیکوترین،سالم ترین و ساده ترین راه را برای کوبیدن خرمن خرد کردن باتیغ است که اهالی اصفهان آن را «چوم» نامند؛و برای کوبیدن غلات برای دندانه های آن آهن انتخاب می کنند و به جهت شلتوک و برنج دندانه ها را چوبی انتخاب می کنند و دیگر مصالح همه از چوب است؛آن چوب را بر دوش دو گاو می بندند
در این روش یوغ یا پالهنگ که از لوازم گاوآهن است به گردن گاوها ببندند و تیغ را در میان دو یوغ می بندند و شخصی چوب بر دست بر بالای تیغ می نشیند و به اطراف خرمن که کاه پهن کرده اند گاو تیغ را حرکت می دهد تا غله کاملا خرد شود و زارعی چنگ به دست پشت سرگاو و تیغ کاه را از خرمن جدا می گرداند زیر تیغ و کاه پهن مینماید تا خرد و ریز شوند. البته این عمل مخصوص غلات است و نه دیگر حبوبات.
بعد از آن خرد کردن وظیفه گاو است.
گردن چهار تا پنج گاو را با ریسمان به هم می بندند و طفلی چوب به دست به دنبال آنها روانه می گردد،گاهی با آرامش و ملایمت و گاهی با نهیب و محکم آنها را حرکت می دهد که دور خرمن حرکت کنند.
به همان قانون،زارعی دیگر کاه به دور خرمن پریشان می کند و زیر پای گاو می آورد که خرد نماید. به خاطر دوری از تلفات و اسراف در محصول گاهی دهان گاو ها را می بندند ولی در هوای گرم نباید این کار را کرد چون ظلم بزرگی در حق حیوان است.
پس از خرد کردن گاو ها نوبت خرد کردن خرمن با الاغ است به بعضی گردن آنها را به هم می بندند و پاره ای به طور گله و رمه آنها را به دور خرمن که کاه پهن شده است می دوانند.
و شخصی پشت سر آنها می دود و آن ها را با فریاد و نهیب و گاهی با چوب می راند و می دواند.
با گاومیش هم خرد می نمایند،ولیکن دهان و گردن آنها را نمی توان بست. زارع یا کشاورز با چنکگ کاه را به دور خرمن پریشان می کند و گاو میش ها را بر روی کاه ها می دواند و لازم است که شخصی با چوب دست دنبال آنها مراقبت کند که از اطراف خرمن خارج نشوند
بعد از خرد شدن خرمن دوباره آنچه خرد و پریشان شده جمع و خرمن می نمایند و کشاورزان با افشان و چنگک بالای آن می روند و با دقت و با زور آن را می کوبند و جمع می نمایند که در زمان پاک کردن به راحتی پاک شود.
مفاتیح الارزاق ج۳
صص۹و۱۰