خرید هواپیما را روحانی وعده کرد دولت رئیسی به‌جا آورد
رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران گفت: حداقل یک‌چهارم از ۲۷۰ هواپیمای ایران به‌دلیل فرسودگی و کمبود قطعات یدکی ناشی از تحریم، زمین‌گیر است.
محسن هاشمی رئیس سابق شورای شهر تهران در روزنامه شرق نوشت: «اخیرا جناب آقای بذرپاش و مدیران اجرایی در اظهارات خود به مناسبت روز جهانی حمل‌ونقل در نمایشگاه حمل‌ونقل از برنامه نو‌سازی صنعت هواپیمایی ایران گفته‌اند که با نبود برجام و FATF و وجود تحریم‌های ۴۰ ساله صنعت هوایی، قابل‌تأمل است. اگر فرض کنیم که کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری و وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها برای گرفتن رأی، وعده‌های بدون پشتوانه می‌دهند، از ایشان و همکاران به‌عنوان مسئول سابق دیوان محاسبات که وظیفه تطبیق عملکرد مالی دستگاه‌ها با قوانین را برعهده دارند، تعجب‌برانگیز است که چنین وعده‌هایی بدهند. جهت اطلاع، وضعیت صنعت هوایی ایران، به‌دلیل ۴۰ سال تحریم بحرانی است، حدود حداقل یک‌چهارم از ۲۷۰ هواپیما‌ها به‌دلیل فرسودگی و کمبود قطعات یدکی زمین‌گیر است.
اگر صنعت هوایی ایران بخواهد نو‌سازی شود و جایگاه خود را در صنعت هوایی جهان بازیابی کند، نیاز به خرید دست‌کم ۳۷۵ هواپیمای نو یا دست‌دوم با طول عمر زیر پنج سال با ظرفیت متوسط ۱۲۰ صندلی دارد، یعنی حدود ۴۵ هزار صندلی در حالی که صندلی‌های فعال امروز در صنعت هوایی ایران به ۱۰ هزار صندلی فرسوده هم نمی‌رسد.
این حرکتی بود که وزیر راه و شهر‌سازی وقت آقای روحانی بعد از امضای برجام شروع کرد و صحبت از سفارش و تأمین ۳۰۰ هواپیما می‌شد که مورد تمسخر اصولگرا‌ها در آن زمان قرار گرفت؛ چراکه آن را در اولویت فعالیت‌ها ندانسته و حرکتی لوکس فرض کردند.
این نو‌سازی در ابتدا نیاز به حداقل ۳۰ میلیارد دلار اعتبار ارزی دارد، در حالی که ارزش روز کل ناوگان صنعت هوایی ایران به دو میلیارد دلار نمی‌رسد. می‌دانیم در جهان معمولا هواپیما نقد خریداری نمی‌شود و از روش فاینانس درازمدت ۲۰ ساله خریدار یا فروشنده یا اجاره به شرط تملیک استفاده می‌شود.
در صورتی که فعلا ایران حتی برای خرید نقد هم دچار مشکل خرید هواپیمای نو از شرکت‌های معتبر بوئینگ یا ایرباس به‌دلیل تحریم‌هاست؛ بنابراین راهی جز رفتن به سوی خرید هواپیما‌های دست دوم با فرض عمر زیر پنج سال نیست. هرچند هم‌اکنون از قول بعضی از مقامات تلویحا صحبت از تأمین چندهزار صندلی شده که از کم و کیف آن به‌دلیل نگرانی از اعمال تحریم‌ها خبری داده نشده و تا در فرودگاه‌های ایران به زمین ننشینند، قابل ارزیابی نیستند.
برای خرید هواپیمای نو حتی اگر هیچ‌گونه تحریمی وجود نداشته باشد و برجام و FATF توسط دولت آقای رئیسی امضا و اجرا شود و شرکت‌های بزرگ ساخت هواپیمایی دنیا، سفارش ایران را بپذیرند و نسبت به سایر مشتریان در اولویت قرار دهند، حدود ۱۵ سال طول خواهد کشید که این تعداد هواپیما تولید و به ایران تحویل شود و حتی اگر امروز هم همه موانع برطرف شود و در اولویت کشور قرار گیرد و توسط بعضی مورد تمسخر قرار نگیرد، دریافت نخستین هواپیما‌ها در عمر دولت آقای رئیسی کار مشکلی خواهد بود».
تحلیل طلبکارانه محسن هاشمی در حالی است که دولت متبوع وی، واگذاری امتیازات هنگفت در برجام و تعطیلی ۹۵ درصد برنامه هسته‌ای کشور را با وعده خرید ۲۰۰ فروند هواپیما شیرین‌‌سازی(!) کرد و حتی در آستانه انتخابات مجلس دهم، به‌واسطه هماهنگی با غرب و آوردن چند هواپیما، به فریب افکار عمومی پرداخت اما در عمل فقط ۱۱ فروند هواپیما خریداری شد که طبق اعلام مسئولان، نیمی از آن هواپیما‌ها نیز به‌خاطر بدعهدی طرف غربی و عدم تامین قطعات زمین‌گیر شده است! مسئولان دولتی آن زمان ادعا می‌کردند قراردادهایی شامل خرید ۱۰۰ فروند ایرباس، ۸۰ فروند بوئینگ و ۲۰ فروند ای‌تی‌آر ۷۲-۶۰۰ امضا کرده‌اند، اما قرارداد‌ها در واقع نوعی تفاهم‌نامه کاغذی و مثل خود برجام، فاقد هر نوع ضمانت و جریمه در صورت نقض آن بود!
در همین حال، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری چندی قبل اعلام کرد که بیش از ۵۰ فروند هواپیما و هلیکوپتر در ۱۸ ماه گذشته خریداری شده و تاکنون ۲۰ فروند به سرویس هوایی برای خدمت‌رسانی اضافه شده است.
این اتفاق مهم، بدون برجام و FATF رقم خورده است. بدین‌ترتیب امثال آقای محسن هاشمی و هم‌طیفان سیاسی وی در موضوع تامین و تجهیز و گسترش ناوگان هوایی کشور هم متهم به فرصت‌سوزی هفت- هشت ساله هستند و نمی‌توانند با ژست طلبکاری و به رخ کشیدن کمبود‌ها و مرثیه‌سرایی برای تحریم‌هایی که خودشان متهم دو برابر شدن آنها در پسابرجام هستند، از مسئولیت شانه خالی کنند.
Sunday, 17 November , 2024