🔸 فقرحمایتی از کشاورزی، علت تاریخی پایداری نرخ  فقر در ایران 

🔹جدای از بررسی مسیر پیموده شده در کشورهای موفق در زمینه کاهش نرخ فقر, اما سیاست ‌گذاری‌ های توسعه ‌ای در ایران متفاوت بوده است و متأسفانه شواهد مبیّن آن است علی‌رغم اینکه بخش کشاورزی ظرفیت بالقوه ویژه ‌ای در اقتصاد ما دارد ولی در برنامه‌ های توسعه ‌ای دولت‌ ها موردتوجه قرار نگرفته و حمایت ‌های مؤثری از این بخش به عمل نمی‌آید. نکته قابل‌تأمل آن که در جلد پنجم سند برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان ساختار الگوی اقتصادسنجی کلان (پیش‌بینی کمّی تصویر اقتصاد کلان کشور) هیچ اشاره ای به بخش کشاورزی نمی شود و حتی یک معادله از میان ده‌ها معادله ای که در این کتاب برآورد و توصیف شده به بخش کشاورزی اختصاص نیافته است! در متن قانون برنامه ششم توسعه نیز در بین متوسط رشد سالانه سرمایه‌ گذاری کلیه بخش‌های اقتصادی کشور کمترین میزان برای بخش کشاورزی پیش‌ بینی ‌شده است؛ حال ‌آنکه در همین برنامه و با همین سهم سرمایه‌گذاری پائین ، متوسط رشد سالانه بهره‌ وری بخش کشاورزی ۱٫۷برابر بخش نفت و ۱٫۶ برابر بخش صنعت است!

🔹طبق آمار سازمان OECD متوسط سهم حمایت از بخش کشاورزی در جهان ۵۱درصد ارزش تولیدات بخش است درحالی‌ که در ایران بر اساس قانون برنامه پنجم میزان حمایت از بخش کشاورزی می ‌بایست به حداقل ۳۵ درصد ارزش تولیدی بخش می رسید که متأسفانه این امر هم محقق نشد و سهم حمایت اختصاصی از ارزش تولید در سال ۱۳۸۹ بیش از ۱۴٫۷درصد نبوده است! 

🔹لذا ملاحظه می ‌شود که در سال‌های اخیر علی رغم تأکید بر میزان حمایت و وجود قانون، هیچ‌گاه دولت نتوانسته حمایت کافی و کارآمدی را از بخش کشاورزی به عمل آورد.

🔹کوبیدن آبِ «کاهش فقر» در هاونِ «توسعه بخش خدمات»

طی سال های اخیر بیشترین سرمایه گذاری دولتی ایران معطوف به بخش خدمات بوده  است، چنانچه سهم سرمایه‌گذاری در این بخش همواره رو به افزایش، و در سال های اخیر بالای ٧٠ درصد بوده است. در همین سالها سهم سرمایه گذاری مربوط به کشاورزی رو به کاهش، و سهم مربوط به صنعت نیز تقریباً رشد چندانی نداشته است.

🔹متفاوت بودن ماهیت خدمات در ایران و کشورهای توسعه یافته

خدمات در کشورهای پیشرفته عمدتاً به‌صورت مکمّل بخش های تولیدی عمل می کنند و سرمایه‌گذاری در خدمات، و حتی صادرات آن پس از پشت سر گذاشتن تولید انبوه، به‌شدت افزایش‌یافته است. اما خدمات در کشور ما ماهیتاً این‌طور نیست و تا حد زیادی نمایانگر فعالیت های مربوط به اقتصاد پولی واسطه ای شهری است تا فعالیت های مولد و مکمّل تولیدی؛ لذا مشاهده میشود که با افزایش سرمایه گذاری در این بخش شاهد رشد اقتصادی و کاهش فقر نبوده ایم.
ادامه دارد…

✍🏼مجتبی پویان مهر

📚 منبع : واحد مطالعات امنیت غذایی مصاف