در معرفت بارش باران و آب

حکما در گذشته بر اساس کیفیت و ویژگی ستارگان و احکام نجومی به میزان بارش باران و وفور یا قلت آب کشاورزی در آن سال پی سپرده اند. یکی از لطائف تشخیص باران زا بودن هوا احتمال ریزش باران در فصول زمستان و بهار چنین بوده است.«…. بدان که حکمای قدیم را درآمدن باران تجربه چنان است که پاره ای پنبه را به ترازو بسنجند. هر شبی پنبه را زیر آسمان نهند و با مداد پنبه را می سنجند، اگر بر وزن افزون تر از آن بود که اول سنجیده بود، در این ماه نم و باران ببارد در قدر افزونی پنبه، یعنی اگر وزن پنبه بسیار افزون شد در این ماه بسیار باران ببارد و اگر کم افزون شده باشد، در آن ماه اندک ببارد و اگر وزن پنبه افزون تر نباشد، در آن ماه نم و باران نبارد. این تجربه سخت نیکو و پسندیده است؛ چون کسی نیک فهم کند از فایده بیرون نباشد…»

راه دیگر در تشخیص بارندگی و بارش باران در سال بر اساس کیفیت قوس القرح است «… اول بدان که امیرالمومنین فرمود که قوس الله و قوس الرحمن باید گفتن، قوس و قزح خوب نیست زیرا که قزح نام شیطان است از عکس روشنی آفتاب که از بخار متصاعد شود، در وقتی که هوا صاف و نمی برآن عارض شده باشد…( بر این اساس دانشمندان ما در گذشته علت بروز رنگین کمان و طیف نوری قطرات آب را می دانسته اند و علم نور در فیزیک امروزی مربوط به علم- طبیعت دانشمندان ما بوده است – نویسنده)

همچنین در معرفت ویژگی هوا و باران در هر سال علائم و نشانه هائی وجود دارد که حکیم نوری در کتاب خود چنین فرسوده است:«… بانگ کردن گنجشک بر درختان علامت باران است. یا آنکه مرغ خانگی خود را بسیار می خارد و بانگ بسیار می کند یا آنکه خطاف (پرستو) بر گرد آب می گردد یا آنکه موش از سوراخ خود چیزهائی که ذخیره ذخیره نهاده باشد بیرون می اندازد اینها همه علامت باران است.»

همچنین در معرفت ویژگی هوا چنین گفته اند که:« … هرگاه مرغان از درختان بزیر آیند و در آب غوطه خورند، علامت سرما و بارندگی است. در سالی که درخت بلوط و فلفل بار بسیار آورد زمستان دراز است. چون دراز گوش رو به مغرب ایستد و زمین را بدست بکاود و در آسمان نظر کند، علامت درازی زمستان بود. و اگر در وقت چیدن انگور یا پیش از سقوط ثریا باران آید، غلّه در آن سال بیشتر بود. اگر به وقت سقوط ثریا باران آید غله در آن سال به وقت معهود برسد و اگر بعد از سقوط ثریا باران آید غلّه دیر تر رسد…»

همه نشانه ها و احکام فوق الذکر در این مفتاح بیانگر این است که انسان هم جزئی از طبیعت خداوند متعال است پس مثل دیگر حیوانات نیاز به کسب تجربه و علم از طبیعت دارد. یعنی هرگاه در بسیاری از امور انسان به حیوانات توجه و اهتمام ورزد از بسیاری از مشکلات و موانع گذر خواهد کرد. مثلاً آنجا که شیخ فرمود: موش از سوراخ خود چیزها که ذخیره کرده بیرون اندازد…» چه بسیار زیبا اشاره می کند به آنکه چون غریزه او می گوید که باران می بارد فلذا از خانه خود مازاد ذخیره را تخلیه می کند که بواسطه بارش باران در خانه خود دچار آب گرفتگی و احیاناً خفگی نشود. این گونه نشانه های طبیعی در تجربیات حکمای ما بوفور وجود دارد که متاسفانه با علم امروزی و پیشرفت خطرناک بشر، انسان را به سمت مشکلات عظیمی راهنمایی می کند و نسل بشر را مورد تهدید قرار داده است.