آیا نمایندگان محترم مجلس که در آستانه اتخاذ تصمیم خطیری درباره «محصولات تراریخته» قرار گرفته‌اند که این امر مستقیما با سلامت و امنیت غذایی مردم گره خورده است، شناخت دقیق یا اطلاعات حداقلی از ماهیت محصولات تراریخته و عوارض مصرف این محصولات دارند.

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ امروز ۱۴ اردیبهشت ماه قرار است بخش مهم و حساسی از برنامه ششم توسعه در کمیسیون‌ آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.

مسئله بسیار مهم و حیاتی «محصولات غذایی دستکاری شده ژنتیکی» یا همان محصولات تراریخته در بخش «راهبردها، سیاست‌ها و اقدامات اساسی بخش علم وفناوری» برنامه ششم توسعه گنجانده شده است و امروز قرار است نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس درباره سرنوشت کشت و توسعه این محصولات در سطح کشور که تا به امروز ممنوع بوده، تصمیم‌گیری کنند.

در بخش راهبردهای علم و فناوری برنامه ششم توسعه و ذیل عنوان “اقدام اساسی” و در صورت تصویب نهایی مجلس قرار است: «تولید و تجاری‌سازی انبوه کودهای زیستی و سموم زیستی و محصولات تراریخته با اولویت برنج و پنبه تراریخته» شکل قانونی و رسمی به خود بگیرد.

اما محصولات غذایی تراریخته یا همان محصولات دستکاری شده ژنتیکی، چگونه محصولاتی هستند و آیا نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که در آستانه اتخاذ چنین تصمیم خطیر و سرنوشت‌سازی قرار گرفته‌اند که این تصمیم آنها مستقیما با سلامت و امنیت غذایی مردم گره خورده است، شناخت دقیق یا اطلاعات حداقلی از ماهیت محصولات تراریخته، عوارض قطعی و احتمالی کشت و مصرف این محصولات بر انسان و محیط زیست کشور دارند؟

«محصولات دستکاری شده ژنتیکی» محصولاتی هستند که از انتقال یک یا چند ژن بین دو نوع موجود زنده مختلف به وجود می‌آید؛ تا به امروز در کشورهای مختلف دنیا بررسی‌های متعدد علمی درباره اثرات، پیامدها و عوارض تولید و مصرف این محصولات بر روی انسان و محیط زیست صورت گرفته است به گونه‌ای که طی دو دهه اخیر شواهد و مطالعات در حوزه اثرات منفی محصولات تراریخته بر محیط زیست و سلامت، منجر به تصمیم ۲۱ دولت در جهان از جمله سوئیس، آلمان، اتریش، ژاپن، ایرلند شمالی، فرانسه، ایتالیا، روسیه، نیوزیلند، لاتویا، لیتونیا، هلند، اسکاتلند، لهستان، اسلونی، کرواسی، صربستان، مجارستان، یونان، بلغارستان و لوکزامبورگ در عدم کاشت این محصولات و یا استفاده از این محصولات در بازار با برچسب شده است.

این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که کشور تایوان در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۵ استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیکی را در سبد غذای کودکان تایوانی ممنوع اعلام کرده و در حال حاضر حتی معدود کشورهای تولید‌کننده محصولات تراریخته نیز با توجه به عوارض مصرف این محصولات، در حال حرکت سریع به سمت کاهش سطح زیرکشت محصولات تراریخته در کشور خود هستند به طور نمونه کشور روسیه در حال برنامه‌ریزی برای تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صادر کننده محصولات عاری از دستکاری ژنتیکی است به‌گونه‌ای که بسیاری از صاحب‌نظران و اندیشمندان، عملکرد دولت ولادیمیر پوتین در ممنوعیت واردات و کشت محصولات دستکاری شده ژنتیکی را ستایش می‌کنند و بنابر آمارهای رسمی طی ۱۰ سال اخیر، سهم محصولات دستکاری شده ژنتیکی در صنایع غذایی روسیه از ۱۲ درصد به ۰٫۰۱ درصد (نزدیک به صفر) کاهش یافته است.

تا به امروز تقریبا تمام چهره‌های برتر علمی مستقل دنیا در حوزه بیوتکنولوژی که وابستگی به شرکت‌های بزرگ تولید‌کنند این گونه محصولات ندارند، به صورت صریح نسبت به خطرات و عوارض تولید و مصرف محصولات تراریخته هشدار داده‌اند به طور نمونه اخیرا آندره لویی؛ رئیس انجمن بین‌المللی ارگانیک که از جایگاه بسیار ویژه‌ای در سطح دنیا برخوردار است با بیان اینکه محصولات تراریخته (GMO) برای محیط زیست و انسان “بسیار خطرناک” است، اظهار داشته است: «کمپانی‌هایی که تولید‌کننده این محصولات هستند به‌دنبال سودآوری خود بوده و کشاورزان را در بند مسائل اقتصادی قرار می‌دهند؛ مصرف این مواد برای محیط زیست و انسان عوارض خطرناک و نامناسبی دارد.»

همچنین مستندات بسیاری از طرح‌های پنهانی برخی از شرکت‌های بزرگ تولید‌کننده بذرهای تراریخته منتشر شده مبنی بر اینکه شرکت‌هایی نظیر “مونسانتو” آمریکا وابسته به خانواده راکفلر، صرفاً با هدف تأمین سود بیشتر، اقدام به تولید بذرها و محصولات تراریخته می‌کنند؛ برخی از این مستندات در قالب کتاب مستقلی با عنوان “بذرهای نابودی” توسط “ویلیام انگدال” منتشر شده است.

بررسی حجم انبوه اسناد، مدارک و مستندات علمی متعددی که تا به امروز از سوی بخش‌های مختلف دانشگاهی و مراکز پژوهشی درباره مخاطرات و اثرات بسیار مخرب محصولات دستکاری شده ژنتیکی بر روی انسان منتشر شده است، در این مجال کوتاه نمی‌گنجد اما به طور نمونه می‌توان به اسناد منتشره در مجله علمی معتبر Environmental Science & Technology اشاره داشت که اخیراً نتایج تحقیقی در دانشگاه اکستر انگلستان را منتشر کرد که نشان می‌دهد ماده “راندآپ” و ماده مؤثره آن “گلایفوسیت” که به‌عنوان پرمصرفترین علف‌کش در اغلب محصولات دستکاری شده ژنتیکی در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، در مقادیر ۱۰ میلی‌گرم و بیشتر از آن سبب اخلال در برخی ژنها در اندام تناسلی ماهی می‌شود؛ این ماده شیمیایی که بقایای آن روی محصولات تراریخته وجود دارد، ضمن آلودگی آب‌های سطحی، موجب بروز اختلال‌هایی از جمله مرگ جنین ماهی در مراحل اولیه لقاح یا خروج زودتر از موعد جنین از تخم می‌شود؛ این مجله معتبر همچنین نتیجه تحقیق دیگری را فاش کرد که نشان می‌دهد مقدار موجود گلایفوسیت و مشتقات آن در محصولات تراریخته، ۱۵ میلی‌گرم یا بیشتر است که این نتیجه به این معناست که سم موجود در مواد غذایی که در سوپرمارکت‌های آمریکا به فروش می‌رسد، همواره بیش از آستانه مجاز بوده و این سم از طریق غذا وارد بدن مردم می‌شود، نتایج این تحقیقات، احتمال “بیوتروریسم پنهان” در محصولات دستکاری شده ژنتیکی را تقویت می‌کند.

اما متاسفانه با وجود اینکه بسیاری از کشورهای دنیا امروزه به دلیل همین مستندات و عوارض متعدد مصرف محصولات دستکاری شده ژنتیکی بر روی انسان، قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای را برای ممنوعیت کشت این محصولات به تصویب رسانده‌اند، دولت تدبیر و امید با گنجاندن بند مربوط به تولید و تجاری سازی محصولات دستکاری شده ژنتیکی در قالب برنامه ششم توسعه، قصد دارد که حداقل ۱٫۵ میلیون هکتار از مجموع ۶ میلیون هکتار از کل اراضی زارعی کشور را به کشت این دسته از محصولات اختصاص دهد.

خبرگزاری تسنیم طی ماه‌های اخیر در قالب مصاحبه با برجسته‌ترین صاحب‌نظران عرصه بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی پزشکی، زیست‌فناوری، کشاورزی و … به تشریح و تبیین چیستی و ماهیت محصولات تراریخته پرداخته و تمام این کارشناسان امر نسبت به پیامده‌های وخیم و غیرقابل جبران کشت، تولید و مصرف این محصولات در کشور هشدار داده‌اند.

حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی در موقف و زمانی بسیار حساس و سرنوشت‌ساز قرار گرفته‌اند تا در قالب بررسی برنامه ششم توسعه، تکلیف کشت انبوه و تجاری‌سازی محصولات دستکاری شده ژنتیکی را برای پنج سال آینده کشور مشخص کنند و در واقع با این تصمیم خود به‌صورت مستقیم، برای امنیت و سلامت غذایی مردم کشورمان تصمیم‌گیری خواهند کرد.

امیدواریم نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در این موقف بسیار حساس و خطیر با درنظر گرفتن تمام جوانب درباره محصولات دستکاری شده ژنتیکی و با لحاظ کردن تجربیات کشورهای مختلف دنیا از جمله کشورهای اروپایی در این زمینه و اشراف و آگاهی کامل نسبت به ماهیت محصولات تراریخته و عوارض و پیامد‌های مختلف کشت و مصرف این محصولات بر روی انسان و محیط زیست، اقدام به بررسی دقیق بند مربوطه در برنامه ششم توسعه کنند که این بند خواستار «تولید و تجاری‌سازی انبوه کودهای زیستی و سوموم زیستی و محصولات تراریخته با اولویت برنج و پنبه تراریخته» شده است.

همچین ضروریست که تا با توجه به ارتباط مستقیم این بند از برنامه ششم توسعه با امنیت غذایی مردم، کشاورزی و حتی امنیت ملی کشور در کنار کمیسیون آموزش مجلس، این بخش از برنامه ششم توسعه در کمیسیون‌های بهداشت، کمیسیون کشاورزی و کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

منبع: خبرگزاری تسنیم-۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۵