🔹مطالعه و شناسایی گونه‌های گیاهی و فراهم کردن امکان انتخاب گونه‌های مناسب با شرایط رشدی هر منطقه از ضروری‌ترین گام‌ها در مدیریت و احیاء مراتع به شمار می‌رود، این مسئله آن‌چنان اهمیت دارد که بسیاری از کشورهای پیشرو در کشاورزی، به‌منظور یافتن گونه‌های گیاهی مناسب با شرایط اقلیمی و خاکی خود، علاوه بر مطالعه دقیق گیاهان بومی، به مطالعه و بهره‌برداری از گونه‌های گیاهی سایر کشورها نیز روی می‌آورند و حتی منابع گیاهی این کشورها را به غارت می‌برند.

🔹کشور استرالیا یکی از کشورهای شاخص در این مسئله است. این کشور با ۷۶۲ میلیون هکتار وسعت دارای حدود ۳۸۰ میلیون هکتار مرتع طبیعی و دست‌کاشت است که عمدتاً به شکل کشت دیم مدیریت می‌شود. استرالیا همچنین دارای ۱۵ تا ۲۰ هزار گونه گیاهی بومی بوده و در طول ۲۰۰ سال گذشته، تعداد ۲۷ هزار گونه گیاهی غیربومی از نقاط مختلف جهان در این کشور معرفی‌شده و درنهایت حدود ۲۷۰۰ گونه اهلی سازی و با شرایط اقلیمی و خاکی آن سازگار شده‌اند. به‌طوری‌که امروزه بسیاری از مناطق استرالیا دارای یک یا چندگونه مرتعی غیربومی هستند. گونه‌های غیربومی استرالیا از مناطق و کشورهای مختلفی معرفی، اهلی سازی و سازگار شده‌اند.

🔹دراین‌بین کشورهای غرب آسیا ازجمله ایران از مبدأهای اصلی گیاهان غیربومی این کشور می‌باشد. در این نوشتار به چند نمونه از گونه‌های گیاهی غیربومی استرالیا که به‌طور وسیعی در این کشور مورد اهلی سازی و کشت وسیع قرار دارد اشاره خواهد شد که طبق مطالعات این گونه‌ها بومی ایران هستند و البته ممکن است به‌طور طبیعی در برخی کشورهای همسایه نیز یافت شوند. لازم به ذکر است که تعداد گونه‌های گیاهی غیربومی استرالیا با منشأ کشور ایران فراوان بوده و در این نوشتار تنها به تعداد اندکی از آن‌ها اشاره‌شده است.

🔹کشور استرالیا با توجه به محدودیت‌های مختلف خاکی و اقلیمی خود، علاوه بر شناسایی و مطالعه گونه‌های بومی، اقدام به جمع‌آوری و اهلی سازی گونه‌های مرتعی سایر نقاط دنیا نیز کرده است که با این شیوه علاوه برافزایش میزان تولیدات گیاهی و دامی، تنوع پوشش گیاهی خود را نیز افزایش داده است. 

🔹مطابق مطالعات، گونه‌های غیربومی به‌ویژه گونه‌های لگومینوز در اصلاح خاک‌ها و افزایش حاصلخیزی و بهره‌وری کشاورزی استرالیا نقش ویژه‌ای داشته است. لازم به ذکر است که خاک برخی مناطق کشور ما نیز دارای کمبود منابع و کم حاصلخیزی هست که با تکیه‌بر گونه‌های حاصلخیز کننده می‌توان این اراضی را اصلاح و مورد بهره‌برداری بهینه قرارداد.

🔹به‌طورکلی با توجه به اهمیت خاص مراتع، کشور استرالیا باوجود تنوع گونه‌ای بسیار بالای خود، به گونه‌های مرتعی سایر کشورها ازجمله ایران نیز روی آورده است تا بهترین گونه‌های سازگار با مناطق اقلیمی خود را انتخاب نماید. استرالیا بیشتر به دنبال گونه‌های بوده است که با سیستم‌های دیم حاکم در مناطق مختلف سازگاری بیشتری داشته باشد. 

🔹درواقع می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از گونه‌های کشور ما دارای عملکرد و سازگاری بالاتری با شرایط و ناملایمات جوی و خاکی دارند که کشور استرالیا عمدتاً برای مقابله با مشکلات و ناملایمات دست به‌گزینش و معرفی آن‌ها زده است.

📚 منبع: واحد مطالعات امنیت غذایی مصاف