محصولات تراریخته یا دستکاری شده ژنتیکی فناوری حاصل فناوری مهندسی ژنتیک یا دستکاری ژنی بعنوان یکی از شاخه‌های زیست فناوری می‌باشد و امروزه از فناوری‌های نوین بسیار مهم و موثر در تولید دارو، واکسن، محصولات غذایی و غیره محسوب می‌شود، که البته ویژگی‌های هر حوزه بسیار متفاوت است. خصوصا در رابطه با تولید محصولات کشاورزی و غذا با منابع تراریخته، با توجه به تاثیرات متعدد و گسترده‌ای که این دستکاری‌ها می‌تواند ایجاد کند. گروه‌هایی به جهت سرپوشی بر مخاطرات احتمالی این فناوری آن را معادل با اصلاح نباتات می‌دانند که در واقع حقیقت این نیست، زیرا محصولات اصلاح نباتات کلاسیک با توجه به استفاده از فرایند‌های مقبول و منطقی ایمن و سالم می‌باشند و تاکنون حساسیتی از طرف مجامع علمی و محققین بر آنها وجود نداشته است، در صورتی که محصولات حاصل از مهندسی ژنتیک با توجه به اثرات سوء شناخته شده و ناشناخته‌ آتی آنها از سوی برخی مجامع علمی مورد نقد واقع شده است.به همین منظور مصاحبه‌ای را با دکتر علی کرمی متخصص بیوتکنولوژی پزشکی و فوق تخصص مهندسی ژنتیک استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) انجام دادیم که در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

💠 هدف از بکارگیری محصولات دستکاری شده چیست؟
این امرامکان استفاده هدفمند از محصولات دستکاری شده ژنتیکی به عنوان سلاح علیه کشور هدف می‌تواند مورد استفاده قرارگیرد و به عنوان تکنیک کنترل زاد و ولد، در راستای پیاده‌سازی پروژه ایجاد نژاد برتر و انهدام سایر نژادها، به عنوان مثال نصب ژن عقیمی بر روی گندم جهت عقیم کردن نسلی از یک کشور.

💠 سیاست‌های استراتژیک در استفاده از این محصولات در کشورهای مختلف بر چه اساسی است؟
به دنبال سیاستهای استراتژیست‌هایی همچون هنری کیسینجرکه گفته: " برای سلطه بر ملتها غذا و داروی آنها را در اختیار بگیرید" امروزه علاوه بر سلطه خبری، سیاسی، نفت، انرژی و دارو… سلطه غذا توسط شرکتهای همسو با اهداف کشورهایی چون آمریکا در حال وقوع است. لذا با سوء استفاده از تکنیک مهندسی ژنتیک و با ایجاد بذرهایی که قابلیت فقط یکبار کشت را دارند، منجر به انحصار بذر به عنوان منبع پایه اصلی تولیدات کشاورزی شده‌اند، و از طرفی با استفاده از قانون مالکیت فکری (پتنت) به نوعی آزادی کشاورز را در تهیه بذر خود مصرفی سلب می‌کنند و ابتدا تولیدات کشاورزی کشورها را با نظام سلطه کنترل میکنند و سپس کشورها را مجبور به تهیه بذر از آن شرکتها می‌کنند

💠 علل نفوذ شرکتهای خارجی چند ملیتی بر این موضوع چیست؟
شرکتهای چند ملیتی همچون مونسانتو، سینجنتا و… با ایجاد بورسیه‌های تحصیلی برای دانشجویان کشورهای در حال توسعه، نیروهای متخصص را در راستای اهداف خود تعلیم می‌دهند و به نوعی هزینه تبلیغات آنها، در کشورهای مورد نظر را با هزینه بسیار بالا تحت عنوان بورسیه پرداخت می‌نمایند. با این اقدام نمایندگان این شرکتها در داخل نفوذ کرده‌اند و با عناوینی همچون فناوری هراسی و علم ستیزی و امپراطوری دروغ سعی در خاموش کردن صدای منتقدان نظام سلطه غذا دارند، همچنین وابستگی تولید کنندگان بذرهای دستکاری شده ژنتیکی به عوامل خارجی مشکوک نظیر بنیاد راکفلر در کشور مشهود و قابل استناد می‌باشد. این شرکتها در ابتدا در یک کشور ثبت می‌شوند، مانند شرکت مونسانتو که در اصل آمریکایی است و بعد از اینکه فعالیت اقتصادی خود را در کشورهای دیگر آغاز می‌کنند در آن کشورها نیز ثبت می‌شوند. هر کدام از این شرکتها یک گروه بسیار قوی از نیروهای بورسیه و وکلای هر کشور را دارند، تا بتوانند در صورتی که با قوانین آن کشور دچار مشکل شدند، آن را حل نمایند و به نوعی از قوانین فرار کنند، این شرکتها با بیشتر سرمایه‌داران بزرگ دنیا در ارتباطند به همین دلیل نفوذ سیاسی بسیار بالایی دارند و به راحتی شرکت‌های کوچک را می‌خرند و یا آنها را ورشکست می‌کنند و بدین ترتیب تبدیل به شرکتهای بزرگی می‌شوند و برای اینکه مشخص نشود که در دنیا انحصار به وجود دارد، نام شرکتهای خریداری شده را حفظ می‌کنند. نفوذ شرکتهای تولیدکننده بذر به قدری قابل توجه است که توانسته‌اند تا درقانون بذر کشورها نفوذ کنند و آنها را به نفع سرمایه خود پیش ببرند.

💠 چگونه تولید اینگونه محصولات به تهدیدی علیه دیگر کشورها تبدیل شده است؟
بیشترین محصولات تراریخته تجاری شده شامل ذرت، کلزا، سویا (به منظور تهیه روغن و کنجاله) و پنبه می‌باشد و مهمتر اینکه نظام سلطه، الگوی مصرف کشورها را به سمت این محصولات سوق داده است و کشورها را وابسته به تامین این محصولات نموده است، (زیرا این ۴ محصول توسط شرکتهای چند ملیتی ثبت اختراع جهانی شده‌اند و برای هر هکتار از اراضی زیر کشت دنیا حق امتیاز دریافت می‌کنند) به نوعی که با کوچکترین خصومتی می‌توانند امنیت غذایی کشور را مورد هدف قرار دهند.

💠 آیا ذخایر ژنتیکی با کشت این محصولات در داخل کشورمورد تهدید قرار می‌گیرد؟
در خصوص تنوع زیستی بسیار غنی و ذخایر ژنتیکی متنوع ایران در جوامع بین الملل اتفاق نظر وجود دارد که توسط تکنولوژی تراریخته در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. تکنولوژی تراریخته تنوع زیستی را از بین خواهد برد، از طرفی دشمن به هر نحوی که ممکن است در پی خارج کردن این ذخایر از ایران و ثبت در کشور خود (در نهایت تخریب آن در کشور ایران) می‌باشد. این درحالی است که همین ذخایر ژنتیکی و تنوع آن (با توجه به ژنهای قدرتمندشان) به عنوان برترین عامل جهت مقابله با هر نوع تهدید و حمله بیوترویستی و اگروتروریستی می‌باشد.

💠 انحصار تولید سموم مختلف هم در اختیار چنین شرکت‌هایی است؟
سوابق فعالیت‌های شرکتهای تولیدکننده بذرهای تراریخته نشان میدهد، این شرکتها تا پیش از این تولیدکننده سموم شیمیایی بوده و در آن زمان نیز با شعار امنیت غذایی و… این سموم را به جامعه بشری معرفی نموده‌اند. اما امروزه با گسترش آگاهی‌ها، تحقیقات علمی و ثابت شدن تاثیر سموم شیمیایی بر سلامت و محیط زیست، همان شرکتهای تولیدکننده سم و کود شیمایی همچون مونسانتو، بایر و… به تولید بذرهای تراریخته روی آورده‌اند، بذوری که سم اختصاصی خود را دارند (بذوری که مقاوم به سم هستند و کشاورزان می‌توانند با استفاده از آنها، تمام انواع علف‌های هرز را از بین ببرند، اما آسیبی به گیاهان دستکاری شده ژنتیکی نرسد) و آن سم توسط همین شرکتها تولید می‌شود، بعبارتی علاوه بر انحصار بذر، انحصار سم نیز در دست همین شرکتهای چند ملیتی می‌باشد.

💠 آیا در برابر تولید این بذرها خسارت‌های اقتصادی به کشاورزان وارد می‌شود؟
بذرهای صنعتی به عنوان ابزاری در دست نظام کشاورزی صنعتی و البته تجارت جهانی می‌باشد. فناوری و قوانین مرتبط به این بذرها نیز غالبا اختصاصی و در انحصار شرکتهای خصوصی تولیدکننده همین بذور است و بعید است که چنین ابزاری از نظر اقتصادی به نفع کشاورزان ایرانی باشد، چراکه بیشتر آنها کشاورزان خرده پا هستند و برای تامین نهاده‌های شیمیایی و بذرهای انحصاری مشکل اقتصادی دارند و از طرفی این کشاورزان نمی‌توانند با کشاورزان کشورهایی که آب و هوای مساعد‌تری دارند و یارانه سنگینی دریافت می‌کنند رقابت نمایند. کشاورز مجبور است با شرکتهایی که همیشه منفعت انها در اولویت است و نه معیشت کشاورزان و سلامتی جامعه قرارداد داشته باشند.
بذری که توسط این شرکتها تولید می‌شود به واسطه استفاده از روش ترمیناتور(بذر ختم دهنده) در مهندسی ژنتیک فقط یکسال زراعی قوه نامیه و قدرت رشد دارد و در سال دوم (نسل دوم) عقیم است. بنابراین کشاورز که سالهاست تامین‌کننده بذر مورد نیاز خود بوده است مجبور خواهد شد این بذرها را مجددا از شرکت تولیدکننده خریداری کند و طبق قانون مالکیت فکری و پتنت حق شرکت در این خصوص محفوظ می‌ماند.

💠 کشاورزانی که تمایل به کشت محصولات تراریخته ندارند دچار آسیب هم می‌شوند؟
شرکتهای چند ملیتی توسط نمایندگان و وکلای خود در کشور مورد نظر سعی می‌کنند تا حد امکان قوانین را شناسایی کنند و از خلاء قوانین بهترین بهره را ببرند و یا در تنظیم قوانین کشورها نفوذ داشته باشند، به عنوان مثال وقتی یک ژن از یک مزرعه تراریخته به مزرعه طبیعی مجاور منتقل می‌شود و آنرا آلوده می‌کند، قانون شرکت چند ملیتی مونسانتو می‌گوید که ژن جزء دارایی‌های آن کمپانی است و مزرعه آلوده شده باید بهای آن را بپردازد، لذا بیم این میرود که این قوانین در کشور ما نیز بکار گرفته شود و تجربه تلخ کشور هند در ایران نیز اتفاق بی‌افند.

💠 آسیب‌های این بذرها ومحصولات به محیط زیست و اکوسیستم چیست؟
– ایجاد مقاومت به علف‌کشها و آفت‌کشها
– ظهور آفات و علفهای هرز جدید و به هم خوردن رقابت در اکوسیستم
– استفاده بیشتر از سموم شیمیایی
– تخریب، آلودگی ذخایر ژنتیکی و ارقام بومی به علت فرار ژنهای گیاهان تراریخته و آمیختگی آن با ارقام بومی و ذخایر ژنتیکی (یک گیاه تراریخت الوده شده به یک ژن خارجی چنانچه در مزرعه کشت گردد این آلودگی توسط گرده افشانی در محیط زیست پخش میگردد و تنوع زیستی را در معرض نابودی قرار خواهد داد)
– آلودگی منابع آبی
– آسیب به جمعیت زنبورها، پروانه‌ها و میکروارگانیسم‌ها و سیکل‌های بیوشیمیایی خاک (چرخه کربن و نیتروژن)
– تاثیر منفی در حیات وحش و مهاجرت گونه ها

💠 بکارگیری مهندسی ژنتیک محصولات غذایی منجر به آسیب رساندن به سلامت جامعه می‌شود؟
تنزل سلامت غذا یکی از مهمترین تهدیدات و دغدغه‌های امروزی در حوزه امنیت ملی می‌باشد. گسترش علم و پیدایش جنبه‌ها و حقایق جدید از فناوری‌های نوین همچون مهندسی ژنتیک، مقالات علمی و معتبر سالهای اخیر نشان دهنده بیماری زایی این محصولات در ابعاد مختلف می‌باشد. بنابر گزارشها مصرف این محصولات منجر به بیماری‌های متعددی همچون، ناباروری و بیماری‌های خاص نژادی، سرطانها و… شده است. با توجه به مصرف این محصولات در سبد غذایی مردم و اثرات سوء شناخته شده و ناشناخته آتی محصولات تراریخته، مصرف آن می‌تواند صدمات جبران نا‌پذیری بر پیکره سرمایه‌های انسانی و منافع ملی وارد نماید. همچنین تولید و مصرف بیست ساله محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در سطح جهانی و بررسی تهدیدات و آسیب‌های دراز مدت محصولات تراریخته در حوزه سلامت و غذا (از جمله: افزایش آمار شیوع سرطان و بیماریهای نوظهور در امریکا و اروپا و تخریب محیط زیست)، محدودیت‌ها و پیش گیریهای را علیرغم سیاست سلطه جهانی غذا (توسط امریکا)، به همراه داشته است.

💠 عوارض استفاده از اینگونه محصولات چیست؟
عوارض که تا کنون در مدل‌های حیوانی گزارش شده‌اند عبارتند از:
-آیجاد آسم، آلرژی، پاسخ‌های التهابی و آنتی بادی بر علیه سم Bt
-تغییر در عملکرد طحال، کبد، پانکراس، کلیه‌ها و نازایی، اختلال ایمنی، التهاب معده، اختلال در سیستم گوارش، رشد بیش از اندازه در لایه سلولی روده، اختلال در روده‌ها
-سرطان زایی
-اختلال در سیستم‌های هورمونی و باکتری‌های طبیعی روده، صدمه به DNA، سمیت در روند رشد و سیستم باروری، سرطان و اختلال در سیستم عصبی (ناشی از مصرف سموم مخصوص محصولات تراریخته به علت ماندگاری آن در گیاه).
-افزایش تومور، صدمه به کبد، کلیه، و غده هیپوفیز موشهای آزمایشگاهی (طی یک آزمایش بلند مدت) با استفاده از مصرف ذرت ترایخته
-افزایش نقص تولد و افزایش سرطان در کودکان
-فرضیه دانشمندان آمریکایی ۲۰۱۳ در خصوص نقش احتمالی این علفکشهای مخصوص تراریخته در افزایش بیماری‌های مدرن در انسانها نظیر بیش فعالی در کودکان، اوتیسم، آلزایمر، ناباروری، نقص تولد و سرطان (متاثر از سموم مخصوص محصولات تراریخته)

💠 علل نگرانی در خصوص محصولات دستکاری شده ژنتیکی چه چیزی می‌تواند باشد؟
یکی از نگرانی‌ها در خصوص محصولات دستکاری شده ژنتیکی این است که این محصولات منجر به تک کشتی شدن می‌شوند و به دنبال آن تنوع زیستی کاهش خواهد یافت و یا از بین خواهد رفت. در نتیجه تک کشتی شدن علاوه بر تاثیر بر تنوع زیستی ممکن است در شیوع یا اپیدمی یک بیماری خاص کمک کند.

💠 آسیب‌های جدی اقتصادی در بحث محصولات دستکاری شده ژنتیکی چیست؟
یکی از آسیبهای جدی اقتصادی در بحث محصولات دستکاری شده ژنتیکی، پس زدن یا تحریم محصولات کشاورزی ایران در بازارهای جهانی می‌باشد، امروزه بسیاری از کشورها با وجود داشتن پتانسیل کشت این محصولات علاوه بر به کار‌گیری اصل احتیاط در برابر خطرات محصولات تراریخته‌، به علت حفظ بازار کشاورزی خود در دنیا به کشت محصولات تراریخته نمی‌پردازند. این موضوع می‌بایست در کشور ما مد نظر قرار گیرد، حدود ۲۵ درصد صادرات غیر نفتی ایران مر بوط به بخش کشاورزی است، کشورهایی چون افغانستان و عراق هم اکنون از کشور ما محصولات با گواهی غیر تراریختگی می‌خواهند، کشور روسیه که هم اکنون به بازار کشاورزی ایران تمایل نشان داده است، واردات این محصولات را ممنوع کرده است. پس قطعا خبر کشت محصولات تراریخته در ایران، منجر به حساسیت بازارهای جهانی و متقاضی محصولات کشاورزی ایرانی خواهد شد و فرصتهای پیش روی صادرات بخش کشاورزی را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد.

💠 آیا از شرایط بی‌قانونی و نبود زیرساخت‌های ارزیابی محصولات تراریخته در کشورسوء استفاده می‌شود؟
با این شرایط بی‌قانونی و عدم داشتن زیر ساختهای مناسب جهت ارزیابی مخاطرات و نظارت بر این محصولات در کشور، برخی از مدیران ارشد بخش کشاورزی با وجود مطلع بودن از مواد قانون ایمنی زیستی، در هر مناسبت مرتبط با فناوری‌های نوین زیستی مدعی رهاسازی محصولات دستکاری شده ژنتیکی در کشور می‌شوند که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود:
-آغاز کشت انبوه محصولات تراریخته از سال ۹۴" (خبرگزاری ایسنا، ۲۰ بهمن ۹۳)
– ۸لاین برنج تراریخته در مزارع شمال کشور به زیر کشت می‌رود" (خبر گزاری مهر۱ اردیبهشت ۱۳۹۴)
-اعطای مجوز واردات دو مورد روغن خوراکی دستکاری شده ژنتیکی توسط مدیر کل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو "(سلامت نیوز ۶ مهر ۹۴)
-کشت برنج تراریخته سال ۹۴ تسنیم ۲۹ تیر ۱۳۹۵
با توجه به اخبار فوق، جای سوال است که با توجه به اینکه تاکنون هیچگونه مستندات علمی در زمینه ارزیابی مخاطرات ایمنی زیستی و سلامت این نوع محصولات برای گرفتن اخذ مجوز و رهاسازی آنها به سازمان محیط زیست ارائه نگردیده است،چگونه این مدیران از تولید و رهاسازی صحبت می‌کنند؟ و یا اینکه بخش کشاورزی که قصد تولید این گونه محصولات را دارد چگونه می‌تواند به عنوان یک دستگاه ذیصلاح برای دادن مجوز و رصد و پایش این محصولات عمل کند؟ بعلاوه اینکه وقتی قانون ایمنی زیستی و برچسب‌گذاری این محصولات اجرایی نشده است با چه عنوانی اقدام به واردات روغن تراریخته میپردازیم و با نادیده گرفتن حقوق مردم باعث به خطر افتادن سلامت جامعه می‌شویم؟

💠 آیا برنج تراریخته در بازار ایران موجود است؟
مقامات رسمی میگویند برنج تراریخته در بازار ایران وجود ندارد ولی بررسی منابع نشان می‌دهد ۴۸درصد از برنج‌های متداول در بازار ایران حاوی پروموتر P35S بوده و تراریخته ژنتیکی می‌باشند، درحالی که هیچ یک از نمونه‌های مورد آزمایش دارای برچسب‌گذاری در این رابطه نبودند.

💠 خلاء‌ها و ضعف‌های قانون ایمنی زیستی کشوردر چه چیزهایی است؟
همانطور که گفته شد قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران، در راستای پروتکل کارتاهانا، در سال ۸۸ به تصویب رسید. پرتکل کارتاهانا در اصل برای قانونمند کردن و ایمن‌سازی زیست فناوری شکل گرفته است و نه برای توسعه و ترویج آن در بین جوامع! ولی یکی از عمده مشکلات قانون ایمنی زیستی کشور، جهت گیری آن به سمت تولید کنندگان و وارد کنندگان و حفظ منافع آنها می‌باشد (تا حفظ منافع ملی زیست محیطی و مصرف کننده) و شاید بتوان گفت این جهت گیری‌ها به خاطر این است که نگارش این قانون توسط تولید کنندگان و صاحبان شرکتهای این محصولات نگاشته شده است و این مغایر با هدف و چارچوب پروتکل کارتاهانا می‌باشد.

💠 دیدگاه‌های مختلف در خصوص تراریخته در کشور چیست؟
غالب دیدگاه افراد در کشور به شرح ذیل می‌باشد:
تفکری که بدون قید و شرط می‌گویند، این محصولات هیچ اثرات جانبی (Side effect) ندارد و متاسفانه در کشور عده‌ای آن را دنبال می‌کنند و قصد توسعه آن در کشور را دارند به همین دلیل قصد دارند کشت ۱ میلیون هکتار برنج و ۱ میلیون هکتار پنبه تراریخته را در ایران دارند وگروه مخالفین که محصولات تراریخته را صد درصد برای مصرف انسان و دام و محیط زیست مضر می‌دانند.
گروه نقد کنندگان تراریخته که ما در این گروه قرار داریم. تفکری که بر اساس منطق و رعایت اصل احتیاط با این محصولات برخورد می‌کند. این گروه بر پیشرفت در تحقیق و توسعه آزمایشگاهی بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک تا لبه مرزهای دانش تاکید دارند. ولی در خصوص واردات و مصرف، کشت و رهاسازی این محصولات اصل احتیاط را مطرح کرده و تا شناخته شدن جنبه‌های ناشناخته خطرات احتمالی این فناوری و ایجاد زیرساختهای لازم در کشور، همچون بسیاری از کشورهای پیشرفته ایجاد موراتوریوم را بیان میدارند و معتقدند باید مانند روسیه عمل شود.گروه چهارم افرادی هستند که اصلا تراریخته و محصولات دستکاری شده را نمی‌شناسند.

💠سناریو غلط برخی از مدافعان محصولات تراریخته در کشور به چه صورتی است؟
متاسفانه امروز در کشور بهره‌برداری از فرصتهای فناوری‌های نوین به علت برخوردهای سیاسی و نه علمی و همچنین توجه به منفعتهای اقتصادی و شخصی به تهدید تبدیل گشته است. جریانی انحرافی در کشور وجود دارد، که قصد دارد بیوتکنولوژی یا زیست فناوری را مساوی تراریخته معرفی کند و بگوید هر کس با تراریخته مخالف است، با بیوتکنولوژی مخالف است پس در واقع با علم مخالف است (نباید فراموش کرد که دستکاری ژنتیکی گیاهی تنها یکی از شاخه‌های فرعی یکی از حوزه‌های رشته‌ بیوتکنولوژی‌ است‌ که‌ قلمرو آن‌ حداقل‌ 33 حوزه‌ تخصصی‌ علوم‌ را در برمی‌گیرد؛ از جمله بیوتکنولوژی‌ میکروبی‌، بیوتکنولوژی‌ پزشکی‌، بیوتکنولوژی‌ محیطی‌ و دریایی‌، بیوتکنولوژی‌ مولکولی‌، فرآورش‌ زیستی‌ و بیوتکنولوژی‌ کشاورزی‌ (گیاهی‌).
نفوذ برخی مدافعان اصلی کشت و مصرف این محصولات در سیستم مدیریتی و بدنه تصمیم گیری کشور (دولت و سازمانهای دولتی) به جهت پیشبرد اهدافشان مشهود می‌باشد. برخی از این افراد با داشتن مسئولیت در تخصیص بودجه، مسئولیت در پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها با اولویت دهی به طرح‌ها، تشکیل شرکتهای به ظاهر دانش بنیان و استفاده از زیر ساختهای دولتی در جهت منافع شخصی خود، منافع ملی کشور را دچار اختلال کرده‌اند.
در نهایت باید گفت چه کسی باید به سئوالات اصلی مردم که مصرف کنندگان اصلی این محصولات هستند می‌بایست بطور شفاف پاسخ دهد زیرا مردم حق دارند بدانند چون حق انتخاب دارند.
سئوالات اصلی مردم شامل موارد زیر می‌باشد:
-چه محصولات تراریخته‌ای در حال حاضر در بازار وجود دارد؟
-از چه زمانی این محصولات چه داخلی و چه خارجی در بازار بوده‌اند و مردم اطلاع نداشته اند؟
-مردم از کجا تشخیص دهند محصول تراریخته مصرف می‌کنند چون فقط اخیرا بروی چند روغن نوشته شده دستکاری ژنتیکی شده؟ ایا این بدین مفهوم است که سایر روغن‌هایی که ننوشته‌اند تراریخته نیستند؟ و یا برنج تراریخته در بازار نداریم؟
– چرا یک آرم تراریخته ملی برای برچسب زدن همه محصولات تراریخته نیست تا با برچسب زنی به حق دانستن و انتخاب مردم احترام گذاشته شود؟
-تکلیف مردم در بحث‌های بین مخالفین و موافقین و منتقدین چیست؟ بالاخره مردم چه کنند؟ مصرف کنند یانه؟
-آیا محصولات ارگانیک در کشور به اندازه کافی و استاندارد وجود دارد؟ معرفی شود؟

علی کشت پرور بین کلایی- خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی در رشت
*بیشترین محصولات تراریخته تجاری شده شامل ذرت، کلزا، سویا (به منظور تهیه روغن و کنجاله) و پنبه می‌باشد و مهمتر اینکه نظام سلطه، الگوی مصرف کشورها را به سمت این محصولات سوق داده است و کشورها را وابسته به تامین این محصولات نموده است
* با توجه به مصرف این محصولات در سبد غذایی مردم و اثرات سوء شناخته شده و ناشناخته آتی محصولات تراریخته، مصرف آن می‌تواند صدمات جبران نا‌پذیری بر پیکره سرمایه‌های انسانی و منافع ملی وارد کند
* بررسی منابع نشان می‌دهد۴۸ درصد از برنج‌های متداول در بازار ایران حاوی پروموتر P35S بوده و تراریخته ژنتیکی می‌باشند، درحالی که هیچ یک از نمونه‌های مورد آزمایش دارای برچسب‌گذاری در این رابطه نبودند

📚 منبع : روزنامه جمهوری اسلامی ایران (۲۸ مرداد ۱۳۹۶)