🔸 مقدمه و بیان مسئله

آگاهی از وضعیت و پراکندگی فقر در کشور، اولین قدم در مسیر مبارزه با فقر و محرومیت است. متأسفانه سیاست گذاران کشور تصور می کنند با محاسبه و اعلام شاخص های فقر، عملکردشان زیر سؤال می رود. در حالی که اطلاع از کم و کیف شاخص های فقر، به دولت کمک خواهد کرد تا در سیاست گذاری‌های کلان خود همه جوانب را در نظر گرفته و بتواند برنامه‌ریزی بهتری را درباره ساز‌و‌کار کاهش نرخ فقر و فاصله طبقاتی ارائه دهد. علی رغم اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سیاست‌ های گوناگونی در راستای کاهش نرخ فقر و محرومیت اجرایی شده ‌اند، ولی آمار نشان می دهد در دهه های اخیر کاهش پایداری در شاخص های فقر رخ نداده است.

🔹 دولت های مختلف، برنامه های مختلف؛ و عدم تحقق کاهش پایدار نرخ فقر!

🔹 در همین راستا، یک بررسی ۲۱ساله (۱۳۶۸ تا۱۳۸۸) وضعیت شاخص های اقتصاد ایران نشان داد، میانگین جمعیت زیر خط فقر در مناطق شهری ۲۳٫۷۶ درصد و در مناطق روستایی ۳۴٫۳۲ درصد بوده است. به عبارتی در این بازه زمانی، حدود۲۴درصد مردم ساکن شهر و ۳۴درصد مردم روستا از پدیده فقر رنج می‌برند. نتایج برآورد درصد افراد فقیر و شکاف فقر در مناطق شهری و روستایی کشور طی سال های مختلف در جدول پیوست آورده شده است.

🔹 میانگین تغییر شاخص ‌های فقر  نشان دهنده آن است که در بهبود پایدار شاخص ‌های فقر، موفقیت قابل قبولی چه در مناطق شهری و چه در مناطق روستایی حاصل نشده است و تقریباً در تمامی این سال ها شاخص شکاف فقر و نیز درصد فقر مطلق مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری بوده است و به‌طورکلی با لحاظ این موارد به نظر می‌ رسد در سیاست های حمایتی اجراشده، برنامه ‌های فقرزدایی برای کاهش فقر مطلق در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی بیشتر موردتوجه بوده، و بااین‌وجود میزان فقر مطلق و شکاف فقر در مناطق شهری از سال۸۵ ، و در مناطق روستایی از سال۸۴ رو به افزایش نهاده است! 

🔹 در سال ۹۱ و ۹۲، بر اساس هزینه_خانوار، حدود ۳۳٫۴ درصد از خانوارهای شهری و ۴۰٫۱ درصد از خانوار‌های روستایی زیر خط فقر بوده ‌اند  و در حال حاضر نیز آمار جدیدی درخصوص فقر مطلق و فقر نسبی وجود ندارد؛ ولی به‌طورکلی بررسی برخی شاخص های اقتصادی نشان از آن دارد که در دولت یازدهم نیز فقر همچنان افزایش پیدا کرده است! در سلسله یادداشتهای با عنوان « حمایت از کشاورزی محور برنامه‌های کشورهای موفق در فقرزدایی»  سعی خواهد شد ضمن بیان دیدگاه‌ های برخی اقتصاددانان توسعه و مراکز تحقیقاتی بین‌المللیِ پیش رو; با بررسی تجارب کشورهایی که موفق به کاهش نرخ فقر شده‌ اند؛ به آسیب شناسی سیاست ‌های داخلی در مورد به‌ کارگیری سازوکار‌های مؤثر در کاهش نرخ فقر پرداخته شود.

 ادامه دارد…

✍🏼مهندس مجتبی پویان مهر 

📚 منبع : واحد مطالعات امنیت غذایی مصاف