چهره‌های سرشناس مدافع تجارت تراریخته در ایران، دور تازه‌ای از تلاشهای پیدا و پنهان خود را برای کشت "پنبه تراریخته" در کشورمان آغاز کرده‌‌اند؛ در این گزارش به بررسی تازه‌ترین اسناد از مخاطرات محصولات تراریخته و اقدامات "مافیای تراریخته" می‌پردازیم.

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ پروفسور علی کرمی، متخصص بیوتکنولوژی و فوق تخصص مهندسی ژنتیک درباره اعلام خبر "آغاز کشت تراریخته در ایران با پنبه" توسط بهراد قره‌یاضی به‌عنوان چهره اصلی مدافع کشت و تجارت تراریخته در ایران، طی گزارشی که در اختیار باشگاه خبرنگاران تسنیم قرار داد، نوشت:

کمپانی‌های تراریخته‌ساز مرتب ادعا می‌کنند که یکی از مزایای کشاورزی تراریخته کاهش شدید مصرف سموم و آفت کش‌های شیمیایی است! این ادعا در حالی است که کشت گسترده محصولات تراریخته در ۲۰ سال گذشته، نتایج نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد نتایجی که نه تنها ادعای کمپانی‌های تراریخته‌ساز را رد می‌کند بلکه بر عکس نشان می‌دهد که هر چه تراریخته‌ها بیشتر کشت می‌شوند، مصرف سموم و آفت‌کش‌ها و سایر مواد شیمیایی مضر افزایش یافته است.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید مطلب کشت "محصولات تراریخته" باعث وابستگی دائمی به سموم شیمایی خاص + فیلم را بخوانید.

گزارش‌های مختلفی در این مورد منتشر شده است؛ در یک گزارش که سال گذشته در نیویورک تایمز منتشر شد، مقایسه آمریکا و کانادا که به‌طور گسترده تراریخته کشت می‌کنند با کشورهای اروپایی که تراریخته کشت نمی‌کنند نشان داد در ۲۰ سال گذشته به دلیل مقاوم شدن آفات به تراریخته‌ها، استفاده از سموم شیمیایی نه تنها کاهش پیدا نکرده است که افزایش چشمگیری هم داشته است؛ به جدول زیر نگاه کنید:

در فرانسه که کشت تراریخته ممنوع است میزان سموم شیمیایی کاهش داشته است

در آمریکا که کشت گسترده تراریخته انجام می‌شود مصرف سموم شیمیایی افزایش یافته است

پس چرا مافیای تراریخته در داخل کشورمان درباره سموم مورد استفاده در کشت محصولات تراریخته دروغ می‌گوید؟! طبیعی است هدف آنها تجارت و کسب درآمد است و کاری با سلامت مردم یا محیط زیست ندارند بنابراین حقایق را وارونه جلوه می‌دهند.

مقاله علمی دیگری که در نشریه معتبر محیط زیست اروپایی منتشر شده نیز نتیجه مشابهی را نشان می‌دهد:

این مقاله که بررسی ۱۶ سال کشت گسترده تراریخته در آمریکاست، نتیجه می‌گیرد کشت تراریخته نه تنها سبب کاهش مصرف سموم شیمیایی نشده است بلکه مصرف این سموم افزایش نیز یافته است.

در ضمن سمم جدیدی به نام علف‌کش "رانداپ" توسط کمپانی تراریخته مونسانتو وارد کشاورزی صنعتی شده که در طول ۲۰ سال گذشته میزان استفاده از آن به‌طور وحشتناکی افزایش یافته و بر اساس تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت جهانی، جزو گروه ۲ سرطان‌زاها قرار دارد.

نمودار فوق، افزایش حیرت‌انگیز مصرف جهانی علف‌کش سرطانزای گلایفوسایت را نشان می‌دهد؛ این افزایش که ارتباط مستقیمی با توسعه کشت تراریخته‌ها دارد حاصلی جز افزایش بیماری‌ها در جمعیت‌های انسانی، تخریب محیط زیست و تنوع زیستی در کشورها ندارد.

محصولات تراریخته مقاوم به علف‌کش عموما در برابر علف‌کشهای بر پایه گلایفوسیت مانند راندآپ توان تاب‌آوری دارند؛ در چنین شرایطی تمام گیاهان زنده موجود در مزرعه به جز گیاه تراریخته نابود می‌شوند؛ بیش از ۸۰ درصد محصولات تراریخته زیر کشت در دنیا به یک یا چند علف‌کش مقاوم هستند!

حدود ۹۸ درصد محصولات در برابر علف‌کش‌ها مقاوم هستند یا قادرند سم حشره‌کش بی تی را بیان کنند (منبع ۳)؛ به لحاظ فنی علف کش‌ها و حشره‌کش‌ها هر دو سم هستند.

گیاهان تراریخته مقاوم به علف‌کش منجر به افزایش چشمگیر استفاده از سموم علف‌کش شده است (منابع ۴، ۵، ۶، ۷، ۸ و ۹)؛ بر مبنای اطلاعات گزینش شده از دپارتمان کشاورزی ایالات متحده امریکا، کشت تراریخته مقاوم به علف‌کش منجر به افزایش ۲۳۹ هزار تنی مصرف علف‌کش در فاصله سالهای ۱۹۹۶ الی ۲۰۱۱ شده استدر حالیکه مصرف حشره‌کش‌ها در اثر کشت گیاهان تراریخته مقاوم به آفت در طی این سالها، تنها ۵۶ هزار تن کاهش یافته است یعنی در مجموع مصرف سموم ۱۸۳ میلیون تن افزایش یافته است (منبع ۵).

در نقطه مقابل، کاهش اندک مصرف حشره‌کش در اثر کشت محصولات تراریخته در امریکا، در سال ۲۰۱۷ در کشور فرانسه مصرف علف‌کش نسبت به سال ۱۹۹۵، ۶ درصد کاهش یافت و مصرف حشره‌کش در این کشور ۷۶ درصد نسبت به سال ۱۹۹۵ کاهش یافت؛ در سال ۲۰۰۹ مصرف علفکش ۱۸ درصد و مصرف حشره‌کش ۸۸ درصد نسبت به سال ۱۹۹۵ کاهش یافت؛ نتایج مشابهی در کشورهای سوئیس و آلمان رقم خورده است؛ همه این آمارهای مطلوب در غیاب محصولات تراریخته حاصل شده است. (منبع ۲).

دستیابی به این روند مطلوب به مفهوم کاهش شدید عملکرد یا درآمد کشاورزان نیست؛ چنانچه نتایج مطالعه انجام شده توسط دانشمندان دولت فرانسه در سال ۲۰۱۱ نشان داده است که مصرف سموم با به کارگیری روش‌های کشاورزی تلفیقی ۳۰ درصد کاهش یافت در حالیکه عملکرد تولید تنها ۳٫۷ درصد کاهش یافت بدون اینکه در درآمد کشاورزان تغییری حاصل شود. (منبع ۱۰)

حتی گیاهان تراریخته مقاوم به آفت، منجر به حذف یا کاهش سموم نمی‌شود، صرفنظر از اینکه گیاه خودش به یک منبع تولید سم تبدیل می‌شود؛ گیاهان تراریخته مقاوم به آفت به مراتب سم آفت‌کش بیشتری در مقایسه با آفت‌کش شیمیایی جایگزین شده تولید می‌کند چنانچه ذرت تراریخته چندصفتی (مقاوم به علفکش و آفت‌کش) ۱۹ برابر سم بیشتری تولید می‌کند. (منبع ۵).

طرفداران محصولات تراریخته اینگونه ادعا می‌کنند که سم Bt تاثیری بر روی حشرات غیر هدف ندارد و برای پستانداران نیز بی‌ضرر است؛ آنها با این پیش فرض این ادعا را مطرح می‌کنند که سم تولید شده توسط گیاه تراریخته کاملا مشابه سم طبیعی تولید شده توسط باکتری خاکزی است که به‌عنوان یک آفت‌کش بی‌خطر در انواع کشاورزی خصوصا کشاورزی ارگانیک مورد استفاده قرار می‌گیرد!

اما سم بی‌تی تولید شده توسط گیاه تراریخته به لحاظ ساختار و نحوه عملکرد با سم بی‌تی طبیعی متفاوت است (منابع ۱۱، ۱۲، ۱۳). بر خلاف بی‌تی طبیعی که تنها در روده حشرات فعال است و در حضور نور خورشید به سرعت غیرفعال می‌شود، سم تولید شده در گیاهان تراریخته همواره به حالت پیش فعال بوده و تولید آن به‌طور دائم صورت می‌پذیرد.

بیشتر بخوانید: مصرف محصولات تراریخته چگونه "سم BT" را وارد بدن شما می‌کند + فیلم

مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد سم بی‌تی گیاهان تراریخته به پروانه‌ها آسیب می‌رساند ( منابع ۱۴، ۱۵، ۱۶) همچنین به شکارچیان طبیعی آفات و حشرات مفید در کشاورزی ماند "لیدی برد" (منابع ۱۷ و ۱۸) و لیس وینگ نیز آسیب می‌رساند (منابع ۱۸، ۱۹ و ۲۰)؛ بر طبق مطالعات آزمایشگاهی و مزرعه، گیاهان تراریخته مولد سم بی‌تی باعث مسمومیت پستانداران و حیوانات در مزرعه شده‌اند. (منابع ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷ و ۲۸).

در عین حال مصرف گستره تراریخته ها در ۲۰ سال گذشته در جهان و ایران سبب افزایش بیماری‌ها شده است زیرا مقالات تحقیقاتی نشان می‌دهد مصرف طولانی‌مدت محصولات تراریخته سبب آسیب به سیستم ایمنی، سلول‌های خونی، گوارش، کلیه و افزایش نازایی و اختلالات دیگر همچنین صدمه به محیط زیست می‌شود.

مخاطرات کشت پنبه تراریخته

کشت گسترده پنبه تراریخته در دهه گذشته در کشورهای مختلف اینک سبب بروز مشکلات مختلفی شده است؛کافی است به اسناد و مدارک زیر در مورد مقاوم شدن پنبه تراریخته و کاهش تولید و صدمه جدی به کشاورزان دقت شود و مسئولان کشور با توجه به این مستندات از تجربیات تلخ جهانی درس گرفته و مرتکب اشتباه بزرگ تراریخته کردن ایران نشوند؛ دقت در مخاطراتی که سبب شده کشورهای پیشرفته اروپایی کشت محصولات تراریخته را ممنوع کنند در ایران برای مسئولان امر ضروری است.

مقاله زیر درباره کشت پنبه در پاکستان عنوان می‌کند که ۸۵ درصد پنبه پاکستان تراریخته است که از سال ۲۰۱۰ وارد این کشور شده است.

فاجعه کشت پنبه تراریخته در پاکستان توسط دانشمندان پاکستانی در مقالات علمی

صدها مقاله و گزارش نگران‌کننده نشان می‌دهد که کشت گسترده پنبه تراریخته در دهه گذشته سبب مقاوم شدن آفات شده و بنابراین نه تنها سموم کشاورزی کاهش نیافته بلکه افزایش نیز یافته است اما تولید  افزایش نیافته و محیط زیست و سلامتی مردم به خطر افتاده است چرا که از این محصولات، صدها محصول بهداشتی، آرایشی، بهداشتی درمانی، لباس زیر و محصولات دیگر تولید و استفاده می‌شود؛

آلرژی و حساسیت به این محصولات در حال گسترش است؛ آیا با وجود چنین مستندات و تجربیات کشورهای آلوده شده به کشت محصولات تراریخته، کشت پنیه تراریخته در ایران چه از نظر اقتصادی و چه از نظر امنیت ملی و سلامت جامعه و محیط زیست و حفظ ذخایر ژنتیک، اقدامی خردمندانه است؟!!

توصیه ما به مسئولا این است که به جای تجربه خطاهای دیگران، به کشورهای اروپایی معتدل نگاه کنیم که کشت تراریخته را ممنوع کرده‌اند؛ قطعاً دانش این کشورها در این حوزه از دانش‌آموختگان راکفلری مدافع تراریخته کشور ما که در فیلیپین آن هم در موسسه‌ای وابسته به بنیاد راکفلر تحصیل کرده‌اند، بیشتر است!

منابع:

Broken Promises of Genetically Modified Crops. By KARL RUSSELL and DANNY HAKIM OCT. 29, 2016

https://www.nytimes.com/interactive/2016/10/30/business/gmo-crops-pesticides.html

1. Gurian-Sherman D. Failure to yield: Evaluating the performance of genetically engineered crops. Cambridge, MA: Union of Concerned Scientists; 2009. Available at: http://www.ucsusa.org/assets/documents/food_and_agriculture/failure-to-yield.pdf.
2. Heinemann JA, Massaro M, Coray DS, Agapito-Tenfen SZ, Wen JD. Sustainability and innovation in staple crop production in the US Midwest. Int J Agric Sustain. 2013:1–18.
3. James C. Global status of commercialized biotech/GM crops: 2012. ISAAA; 2012. Available at: http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/44/download/isaaa-brief-44-2012.pdf.
4. Mortensen DA, Egan JF, Maxwell BD, Ryan MR, Smith RG. Navigating a critical juncture for sustainable weed management. BioScience. 2012;62(1):75-84.
5. Benbrook C. Impacts of genetically engineered crops on pesticide use in the US – The first sixteen years. Environ Sci Eur. 2012;24. doi:10.1186/2190-4715-24-24.
6. Benbrook CM. Rust, resistance, run down soils, and rising costs – Problems facing soybean producers in Argentina. Technical Paper No 8. AgBioTech InfoNet; 2005. Available at: http://www.greenpeace.org/raw/content/international/press/reports/rust-resistence-run-down-soi.pdf.
7. Pengue W. El glifosato y la dominación del ambiente. Biodiversidad. 2003;37. Available at: http://www.grain.org/biodiversidad/?id=208.
8. MECON (Ministerio de Economia Argentina). Mercado argentino de fitosanitarios – Año 2001. 2001. Available at: http://bit.ly/1eqMudL.
9. CASAFE. Mercado Argentino de productos fitosanitarios 2012. 2012. Available at: http://www.casafe.org/pdf/estadisticas/Informe%20Mercado%20Fitosanitario%202012.pdf.
10. Jacquet F, Butault JP, Guichard L. An economic analysis of the possibility of reducing pesticides in French field crops. Ecol Econ. 2011;70(9):1638–1648.
11. Székács A, Darvas B. Comparative aspects of Cry toxin usage in insect control. In: Ishaaya I, Palli SR, Horowitz AR, eds. Advanced Technologies for Managing Insect Pests. Dordrecht, Netherlands: Springer; 2012:195–230.
12. Séralini GE, Mesnage R, Clair E, Gress S, de Vendômois JS, Cellier D. Genetically modified crops safety assessments: Present limits and possible improvements. Environ Sci Eur. 2011;23. doi:10.1186/2190-4715-23-10.
13. Freese W, Schubert D. Safety testing and regulation of genetically engineered foods. Biotechnol Genet Eng Rev. 2004:299-324.
14. Losey JE, Rayor LS, Carter ME. Transgenic pollen harms monarch larvae. Nature. 1999;399:214. doi:10.1038/20338.
15. Jesse LCH, Obrycki JJ. Field deposition of Bt transgenic corn pollen: Lethal effects on the monarch butterfly. J Oecologia. 2000;125:241–248.
16. Lang A, Vojtech E. The effects of pollen consumption of transgenic Bt maize on the common swallowtail, Papilio machaon L. (Lepidoptera, Papilionidae). Basic Appl Ecol. 2006;7:296–306.
17. Hilbeck A, McMillan JM, Meier M, Humbel A, Schlaepfer-Miller J, Trtikova M. A controversy re-visited: Is the coccinellid Adalia bipunctata adversely affected by Bt toxins? Environ Sci Eur. 2012;24(10). doi:10.1186/2190-4715-24-10.
18. Hilbeck A, Meier M, Trtikova M. Underlying reasons of the controversy over adverse effects of Bt toxins on lady beetle and lacewing larvae. Environ Sci Eur. 2012;24(9). doi:10.1186/2190-4715-24-9.
19. Hilbeck A, Baumgartner M, Fried PM, Bigler F. Effects of transgenic Bt corn-fed prey on immature development of Chrysoperla carnea (Neuroptera: Chrysopidae). Environ Entomol. 1998;27(2):480–487.
20. Hilbeck A, Moar WJ, Pusztai-Carey M, Filippini A, Bigler F. Prey-mediated effects of Cry1Ab toxin and protoxin and Cry2A protoxin on the predator Chrysoperla carnea. Entomol Exp Appl. 1999;91:305–316.
21. Séralini GE, Cellier D, Spiroux de Vendomois J. New analysis of a rat feeding study with a genetically modified maize reveals signs of hepatorenal toxicity. Arch Environ Contam Toxicol. 2007;52:596–602.
22. De Vendomois JS, Roullier F, Cellier D, Séralini GE. A comparison of the effects of three GM corn varieties on mammalian health. Int J Biol Sci. 2009;5:706–26.
23. Trabalza-Marinucci M, Brandi G, Rondini C, et al. A three-year longitudinal study on the effects of a diet containing genetically modified Bt176 maize on the health status and performance of sheep. Livest Sci. 2008;113:178–190. doi:10.1016/j.livsci.2007.03.009.
24. Fares NH, El-Sayed AK. Fine structural changes in the ileum of mice fed on delta-endotoxin-treated potatoes and transgenic potatoes. Nat Toxins. 1998;6(6):219-33.
25. El-Shamei ZS, Gab-Alla AA, Shatta AA, Moussa EA, Rayan AM. Histopathological changes in some organs of male rats fed on genetically modified corn (Ajeeb YG). J Am Sci. 2012;8(10):684–696.
26. Gab-Alla AA, El-Shamei ZS, Shatta AA, Moussa EA, Rayan AM. Morphological and biochemical changes in male rats fed on genetically modified corn (Ajeeb YG). J Am Sci. 2012;8(9):1117–1123.
27. Finamore A, Roselli M, Britti S, et al. Intestinal and peripheral immune response to MON810 maize ingestion in weaning and old mice. J Agric Food Chem. 2008;56:11533–39. doi:10.1021/jf802059w.
28. Kilic A, Akay MT. A three generation study with genetically modified Bt corn in rats: Biochemical and histopathological investigation. Food Chem Toxicol. 2008;46:1164–70. doi:10.1016/j.fct.2007.11.016.