🔵 ظریف: این طمع ما در ارتباط با غرب بود که دوستان شرق را از ما دور کرد #رئیسی چگونه در مدت کوتاهی اعتماد اعضای شانگهای را جلب کرد؟ 🔵 هیچ چیز متناقض‌تر از این نیست که برای پیوستن به سازمانی چون شانگهای، که کارکرد آن همکاری‌های فرامنطقه‌ای است و پیگیری آن برای خنثی کردن […]
🔵 ظریف: این طمع ما در ارتباط با غرب بود که دوستان شرق را از ما دور کرد #رئیسی چگونه در مدت کوتاهی اعتماد اعضای شانگهای را جلب کرد؟
🔵 هیچ چیز متناقض‌تر از این نیست که برای پیوستن به سازمانی چون شانگهای، که کارکرد آن همکاری‌های فرامنطقه‌ای است و پیگیری آن برای خنثی کردن تحریم از نان شب واجب‌تر است، توجیهاتی از جنس خود تحریم آورده شود.
🔰 گروه بین‌الملل – رجانیوز: از سال ۲۰۰۵ تا کنون که ایران همواره خواستار عضویت کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای بوده، دلایل مختلفی برای عدم پذیرش این درخواست از سوی کشورهای عضو دائم مطرح بوده است.
🔵 مشکلات سیاسی ایران و تاجیکستان یکی از بزرگترین موانع این مهم بود که در سال‌های گذشته رفع شده بود و در صحنه سیاست عامل مهم دیگری برای این عضویت وجود نداشت.
⁉️ اما چرا این اتفاق تا امروز به تاخیر افتاده بود؟
🔵 باید کمی به عقب برگردیم. تیرماه ۱۳۹۴ برجام امضا شده و در دی ماه همان سال اجرایی می‌شود. پس از ۱۴ سال، رئیس جمهور چین به تهران سفر می‌کند. شی جین پینگ با شش وزیر، سه معاون نخست وزیر و تعداد زیادی از بازرگانان و رسانه‌های چینی وارد تهران می‌شود.
🔵 این رویداد در تلاقی دو اتفاق مهم برگزار می‌شود: دو سال پس از طرح «جاده جدید ابریشم» و «اجرای برجام».
🔵 چین، همراه دوره تحریم که در کنار هند به عنوان اصلی‌ترین خریداران نفت ایران حضور داشتند، اکنون و با تصور تعلیق تحریم‌ها به دنبال گسترش همکاری‌های خود با ایران در سطح «راهبردی» است.
🔵 موضوع مهمی که پیش از سفر شی جین پینگ به تهران در طی یادداشتی در روزنامه ایران به چاپ رسیده و در دیدار وی با رهبر انقلاب، مهر «درست و حکمت آمیز» می‌خورد.
🔵 باز هم عقب‌تر برویم. قبل از انعقاد برجام، در سوی دیگر دنیا، در ایالات متحده ساختار تحریم‌ها به علت عدم همراهی قدرت‌های بزرگ فرسوده شده و کارایی سابق را ندارد.
🔵 جان کری می‌گوید «متحدانمان ما را همراهی نمی‌کنند اگر از آنها بخواهیم بیشتر از این فداکاری کنند و منافع تجاری و بانک‌های خودشان را قربانی مخالفت آمریکا کنند» و اوباما اعتراف می‌کند که «برای اینکه این تحریم‌ها ادامه پیدا کند باید برای مثال بزرگترین بانک‌های جهان را تحریم می‌کردیم،
🔵 یا باید کشورهایی مانند چین را از مبادلاتمان حذف می‌کردیم». در آمریکا جمع‌بندی بر این است که همکاری ایران با کشورهای قدرتمندی مانند چین، یعنی پایان تحریم!
🔵 به ایران برگردیم. دولت یازدهم سرمست از توافق برجام با پشتیبانی کامل رسانه‌های زنجیره‌ای، لغو کامل تحریم‌ها را جشن گرفته‌اند.
🔵 اصحاب «امضای کری تضمین است» گویا فراموش کرده‌اند که برای دوستان دوران سختی و تحریم، این میزان از سرمستی و خوشحالی برای پناه گرفتن در دامن غرب معنای خوبی ندارد. حالا در سال ۱۳۹۴ رئیس جمهور چین به ایران آمده و بر سر همکاری راهبردی در عالی‌ترین سطح دو حکومت توافق شده است.
🔵 اما حسن روحانی، هیات عالی و پرتعداد چینی را یک روز بیشتر میزبانی نکرده و مهم‌ترین سفر دیپلماتیک آن ایام را «یک روزه» جمع و جور می‌کند و پرونده تفاهم راهبردی با چین به بایگانی وزارت خارجه می‌رود.
🔵 این اما پایان ماجرا نبود. گویا غرب‌گرایان اصرار داشتند تا پیام روشنی به دوستان دوران تحریم بدهند: «شما فقط در دوره سختی به درد ما می‌خورید و اکنون دوره خوشی ماست!».
🔵 حسن روحانی دقیقا روز بعد از بدرقه چینی‌ها، عازم اروپا است تا ماه عسل توافق را در پاریس و رم بگذارند. اما او به طرز تحقیرآمیزی از سوی ایتالیا و فرانسه مورد استقبال قرار می‌گیرد.
🔵 در رم، زیر مجسمه امپراتور فاتح ایران در دوران اشکانی پذیرایی می‌شود و در الیزه هم با استقبالی خلاف عرف دیپلماتیک روبرو می‌شود.
🔵 ماجرا به همین جا ختم نشد، شرکت‌های اروپایی که در آستانه ورشکستگی بودند با حضور در بازار ایران توانستند خود را بازیابی کنند و رقبای چینی خود را با حمایت سیاسی دولت ایران از دور خارج کنند.
🔵 داستان خداحافظی شرکت CNPC چین و جایگزینی آن با توتال از پروژه پارس جنوبی نماد کامل این روند بود که در نهایت نیز به شکل یک طرفه از سوی این شرکت لغو شد و توتال با مجموعه اطلاعات ذی‌قیمت از صنعت نفت و گاز کشور، ایران را ترک کرد.
🔵 پس از خروج آمریکا از برجام، دولت همچنان ترجیح داد تا همچنان در توافقی که دستاورد آن «تقریبا هیچ» بود باقی بماند. دولت روحانی به «سندروم استکهلم» مبتلا شده بود و عاشق زندان‌بان خود شده بود.
🔵 به هیچ قیمتی حاضر نبود فرمان سیاست خارجی خود را از غرب به سمت شرق بچرخاند و پیام همکاری به خاور دور ارسال کند. برجام، نیمه جان شده و البته تحریم‌ها بازگشته است.
🔵 دولت همچنان به غرب چشم دوخته و توجیه ثابتی برای فاصله گرفتن از شرق دارد: «تحریم و FATF».
🔵 هیچ چیز متناقض‌تر از این نیست که برای پیوستن به سازمانی چون شانگهای، که کارکرد آن همکاری‌های فرامنطقه‌ای است و پیگیری آن برای خنثی کردن تحریم از نان شب واجب‌تر است، توجیهاتی از جنس خود تحریم آورده شود.
🔵 خلاصه استدلال دولت این بود: «من چون تحریم هستم، نمی‌توانم تحرم را خنثی کنم»! کشورهای عضو شانگهای و از جمله چین، با نحوه تعاملی که دولت روحانی با غرب در پیش گرفته بود، هیچگاه نمی‌توانستند خیال خود را از عضویت دائم ایران در این سازمان راحت ببینند و همواره نگاهی تردیدآمیز به این اتفاق داشتند.
🔵 دولت ایران نیز البته نه تنها تلاشی برای رفع این ذهنیت نکرد، بلکه با بی‌عملی و اصرار خود بر برجام در کما رفته و دل خوش کردن به سراب «اینستکس» طرف شرقی را درباره قضاوت خود مطمئن می‌کرد.
🔵 تا اینکه پس از سال‌ها، پرونده تفاهم راهبردی با چین از بایگانی وزارت خارجه بیرون آمد و از سوی سطوح عالی‌تر نظام، در سال ۱۳۹۹ پیام احیای روابط با چین به پکن ارسال شد.
🔵 دستگاه دیپلماسی موظف شد تا این پروژه را مستقل از رویکردهای خود و در سطحی بالاتر دنبال کند و علی لاریجانی که در گذشته در جریان این روند قرار داشت، به عنوان رابط اصلی این تفاهم در نظر گرفته شد.
🔵 امضای تفاهم راهبردی ایران و چین آنقدر برای آمریکا مهم است که جو بایدن در فرودگاه و پای هواپیما به آن واکنش نشان می‌دهد: «من سال‌هاست نگران این موضوع بوده‌ام».
🔵 او به خوبی از اثرات این همکاری آگاه است و چه بسا اظهارات اوباما درباره ناکارآمد شدن تحریم‌های ایران را نیز خودش برای او نوشته باشد.
🔵 دولت دوازدهم رو به پایان گرفته و ظریف باید تجربه توافق برجام را در تاریخ ثبت کند. او نامه‌ای دویست صفحه‌ای به سازمان ملل نوشته و اسم آن را «شش سال بدعهدی غرب» می‌گذارد.
🔵 او در همان روزهای پایانی دولت در اعترافی دیرهنگام می‌گوید: «اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به اجماع ملی رسیده بودیم و با خوش‌خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجاده بودیم، دوستان ما سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی ما را رها نمی کردند».
🔵 سیدابراهیم رئیسی از روزهای آغاز کار خود، بر نگاه به شرق و چندجانبه‌گرایی و تمرکز بر همسایگان تاکید دارد. مواضع قاطع او در نخستین نشست خبری پس از انتخابات و نطق تحلیف، دوستان و همسایگان ایران را از آغاز دور جدید دیپلماسی آگاه کرد.
🔵 ترکیب امیرعبداللهیان آشنا با منطقه و همسایگان، علی باقری قاطع در مذاکره و مهدی صفری متخصص در دیپلماسی اقتصادی، اثر خود را در ارسال پیام به آسیا نشان داد و آغوش باز سازمان شانگهای برای عضویت دائم ایران اولین پیامد آن است.
Tuesday, 5 November , 2024