🟠 اولش #چاپارخانه بود،‌شد شرکت ملی پست

🟠 ۹ اکتبر روز جهانی «پُست» است؛ خدمتی به‌قدمت هزاران سال که امروزه هم جزو مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی و رفاهی کشورها محسوب می‌شود.

🟠 نکته جالب درباره این خدمت قدیمی در جوامع بشری اینکه ایرانیان پست را اختراع کرده‌اند!

🔰  گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ایده اصلی خدمات پستی این است که نهادی به صورت تخصصی انتقال انواع کالا و اسناد را برعهده بگیرد تا زحمت و هزینه انتقال مرسوله، کم و سرعت آن زیاد شود.

🟠 اولین‌بار ایرانیان در دوره هخامنشی این ایده را به صورت منظم و سراسری پیاده کردند و تاریخچه پست در جهان آغاز شد.

🟠 راهکارشان نیز استفاده از «چاپارخانه» بود؛ بناهایی در فواصل نسبتا کوتاه در مسیر راه‌ها که نامه‌رسان‌ها در آنها اسب، عوض می‌کردند تا با استفاده از اسبان تازه‌نفس، نامه‌ها و اسناد هرچه سریع‌تر به مقصد برسند.

🟠 کارشان را هم خوب انجام می‌دادند و «هرودوت» مورخ مشهور یونانی نوشته است: «گفته می‌شود به تعداد روزهایی که کل سفر به طول می‌انجامد، اسبان و مردانی در طول مسیر ایستاده‌اند، هر اسب و مردی مسیری یک‌روزه را می‌پیماید و هیچ‌چیز ایشان را بازنمی‌دارد؛ نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی تا مأموریت خویش را با تمام سرعت انجام دهند».

🟧 اداره پست قاجاری

🟠 نخستین وزیر پست ایران این شیوه پستی بر اساس فعالیت چاپارخانه‌ها در تاریخ ایران تا دوره صفویان و افشاریان و زندیان و قاجار به همان شکل و البته با قوت و ضعف ادامه داشت تا اینکه در اوایل دوره قاجار، عباس میرزا که ولیعهد بود اصلاحاتی جدید انجام داد و چاپارخانه‌ها منسوخ شدند.

🟠 تاریخ می‌گوید امیرکبیر، واحد چاپاری جدیدی بنا نهاد که شد مسئول نامه‌رسانی و انتقال فرمان‌های حکومتی و تشکیلات آن تا زمان ناصرالدین قاجار در حد یک «اداره» بود. تا اینکه ناصرالدین دستور داد «وزارت» پست در ایران تشکیل شود.

🟧 پستچی قاجاری

🟠 سال ۱۲۵۹ شمسی، وزارت پست تشکیل شد و وزیرش هم «میرزا علی خان امین‌الدوله» بود که لقب «امین‌الملک» گرفت. وی تشکیلات چاپاری را که امیرکبیر بنا نهاده بود،

🟠 رونق داد و به جایی رساند که به جای ماهی ۲ بار هفته‌ای ۲ بار محموله‌های پستی را از طریق ۷ خط پستی اصلی و ۵ خط فرعی به اغلب نقاط ایران ارسال می‌کرد.

🟧 تسهیل مدرنیته در ایران

🟠 حدود ۳۰ سال پس از تشکیل وزارت پست در ایران و در سال ۱۳۸۸ شمسی، وزارت پست با وزارت تلگراف ادغام شد و شد «وزارت پست و تلگراف».

🟠 این وزارتخانه در سال ۱۳۰۸ شمسی سهام شرکت تلفن را خرید و شد «وزارت پست و تلگراف و تلفن»؛ آن‌موقع در سراسر ایران بیش از ۲۳۰ مرکز پستی و تلگرافی وجود داشت.

🟠 این وزارتخانه همین‌طوری ماند و فعالیتش گسترش یافت و تا نیمه قرن حاضر از طریق انتقال اسناد و نامه و انواع مرسوله بخشی از روند مدرنیته اداری و اجتماعی در ایران را سبب شد و تسهیل کرد.

🟧 مشارکت در طرح‌های کلان ملی

🟠 پس از انقلاب اسلامی نیز فعالیت‌های پستی مطابق با پیشرفت فنی و نیازهای اداری گسترش یافت و به‌روزرسانی شد؛ تا اینکه در سال ۱۳۶۷ «شرکت پست جمهوری اسلامی ایران» از راه رسید و در دهه‌های بعدی فعالیت‌های پستی ایران را گسترش داد و با شیوه‌های نوین الکترونیکی و ارتباطی پیوند زد.

🟠 پست در ایران تاریخچه‌ای درخشان دارد و به‌ویژه در دهه‌های اخیر در بخش مهمی از طرح‌های کلان ملی برای ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی مشارکت داشته است؛

🟠 از جمله توزیع کالابرگ‌ها یا همان کوپن‌های شهری و روستایی و عشایری، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، ثبت‌نام و توزیع کارت ملی.

🟠 شرکت ملی پست ایران امروزه با بیش‌از ۱۶ هزار نیروی انسانی، ۲۹ هزار نقطه تماس و ۵ هزار مسیر مبادله پستی، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون مرسوله را منتقل می‌کند و طیف وسیعی از خدمات را مطابق استانداردهای جهانی ارائه می‌دهد.

🟧 صندوق‌های پست قدیمی در ایران

🟠 معمولا کسی روز جهانی پست را یادش نیست و آن را به پستچی‌ها تبریک نمی‌گوید. شاید بسیاری از خدمات پست هم در جوامع امروزی از نظرها پنهان باشد ولی این خدمات آن‌قدر در جوامع بشری مهم هستند و ارزش دارند که سازمان ملل، روز جهانی پست را فرصتی برای یادآوری این نکته مهم معرفی می‌کند که خدمات پستی، یکی از زیربناهای توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورها است.