زمانی که زمین را به روش های بیان شده تقویت کردند، قبل از زرع باید به چهار نکته توجه داشته باشند:

۱️⃣اول مرغوبیت بذر است که قبل از هرکاری باید دقت کرد به مرغوب بودن بذر، بذر باید درشت و رسیده و خوش ذات و به یکدیگر نچسبیده باشد، بلکه در زمان درو کردن شلتوک دانه ها را از روی شاخه ها با دست می کشند و از شاخه بیرون می آورند و یا بعد از درو کردن با دقت پاک می کنند که دانه های بهم چسبیده در آن را در جای بدون رطوبت نگهداری می کنند که رطوبت آن را سیاه و خراب می کند.

۲️⃣دوم زمان زرع است: هر منطقه ای و ولایتی به علت آب و هوا، سرما و گرما تفاوت بسیار زیادی دارد.

زمان زرع نوعی گل زرد رنگ شبیه زنبق سفید: برای زرع نشاء در مناطق معتدل بذر آن را از دهم فروردین تا آخر فروردین در مناطق سردسیر بعضی مناطق که سرما غلبه می کند، از بیستم فروردین ماه لغایت دهم اردیبهشت در چاه می گذارند. اگر زودتر در چاه قرار دهند سرما اذیت می کند، در مناطق گرمسیری از اواخر فروردیت لغایت بیستم اردیبهشت، در سه مرحله بذر را در چاه می گذارند. هریک را بعد از چهل روز از محل زرع بذر که تخمدان است بیرون می آورند و به مزرعه منتقل می کنند و نشاء ها را می کارند.

نشاء های دست چین شده را از بیستم فروردین ماه تا بیستم اردیبهشت در چاه می کنند، البته با توجه به نوع آب و هوا .
بذرهای دست چین شده، از بیستم فروردین نهایت بیستم اردیبهشت نشاء های زرع شده را در مناطق گرم، ده روز قبل از تحویل شمس به فروردین ماه و هرچه سردتر باشد تا اول اردیبهشت در چاه می گذارند. و هرگاه محلی باشد که مطمئن باشند تا آخر که چاه است آن ها را اذیت نمی کند، تا آخر اردیبهشت هم عیبی نمی کند. در هندوستان تا آخر خردادماه هم بذر می کارند.

۳️⃣سوم، چگونگی چاه است: که نزدیک آب جاری، چاهی حفر می نمایند که گنجایش و ظرفیت آبی که قرار است به یکصد و پنجاه متر کمتر یا بیشتر شلتوک داشته باشد.

شرح حال آب: اول آنکه آفتاب در آن اثر بگذارد و آب را گرم کند، عمق چاه زیاد باشد زیرا در قعر چاه آب گرم نمی شود و شلتوک آن زود شکفته نمی شود. آب جاری را در آن چاه می اندازند و صبر می کنند تا گل آن ته نشین شود و آب صاف شود، آن وقت شلتوک ها را در چاه ریخته و هر چه پوچ و خراب و بدون مغز است، روی آب آمده آن ها را می گیرند و دور می ریزند، شلتوک های بدون عیب و سالم در چاه قرار می گیرند. جویی باریک از آب روان، در آن چاه آورده که آب جاری به آن چاه وصل شود.

در گرمسیرات سه روز، در هوای معتدل تا پنج و یا شش روز بستگی به اختلاف هوا بذر را درآن چاه می گذارند، مراقبت می کنند که آب چاه صاف و پاک باشد، اگر آب گل آلود و تیره باشد، بذرها را ضایع و خراب می کند. آن وقت چند اصله چوب بر سر چاه می گذارند و مقداری خاشاک روی چوب ها می ریزند. اگر از بی احتیاطی رعیت ها شک داشته باشند، مقداری خاک بالای چوب ها ریخته روی آن را محکم و مُهر می کنند، تا زمانی که بخواهند شلتوک را از چاه بیرون آورند.

۴️⃣چهار شرط برای چگونگی شکفتن بذر: زمین مسطح و سفت که بدون هر گونه خاشاک باشد، مشخص می کنند، گیاه را از محل زرع بذر می آورند، اگر گیاه در اسفند آماده شده باشد، بهتر است و زودتر شکفته می شود. شلتوک را با گیرۀ چوبی از چاه بیرون آورده، اگر گل آلود شده باشد با آب صاف آنها را می شویند و در همان زمین مسطح روی هم می ریزند و به اندازه نیم ذراع ارتفاع آن را بالا می آورند وبعد روی آن را خاکستر و خاک می ریزند و با قدرت با پا آن را محکم می کنند. برای اطمینان بیشتر بالا و دور و اطراف آن مهر می کنند و شب شخصی در آن محل می خوابند برای اینکه دزد به آنها نزند.

مفاتیح الارزاق ج۱ صفحه ی ۷۵۰