محمد ایمانی
۱- راحت‌طلبی و تن‌آسانی، چیز عجیبی نیست. آنچه شگفت و تحسین‌برانگیز می‌نماید، این است که انسان نه تنها از رنج نگُریزد، بلکه برای هدفی متعالی، خود را به رنج بیفکند. همین روزها، ده‌ها میلیون دلباخته امام حسین‌(ع) خود را به رنج انداخته و راهی پیاده‌روی اربعین شده‌اند. تفاوت انسان‌ها در فهمی است که از گوهر خویش پیدا می‌کنند یا نمی‌کنند. اینکه قدر آدمی به چیست و چه چیز را باید ارزشمند بشمارد و در طلب همان، تکاپو کند. اصلا مرز دانایی و نادانی، همین جاست. چنان که امیرمومنان‌(ع) فرمود: «العالِمُ مَن عَرَفَ قَدرَهُ، و کَفى بِالمَرءِ جَهلاً ألاّ یَعرِفَ قَدرَه. عالِم، کسى است که قدر و منزلت خود را بشناسد و در نادانی آدمى، همین بس که قدر و اندازه خود را نشناسد».
۲- قیمت آدمی به چیست؟ این تعبیر والا از امیرمومنان علیه‌السلام است که فرمود: «قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَی قَدْرِ هِمَّتِهِ. قیمت و ارزش آدمی به قدر همت اوست». علامه محمدتقی جعفری(ره)نقل می‌کند: «برخی از جامعه‌شناسان برتر دنیا در دانمارک جمع شده بودند تا پیرامون موضوع مهمی به بحث و تبادل‌نظر بپردازند؛ اینکه ارزش واقعی انسان به چیست؟ برای سنجش ارزش بسیاری از موجودات، معیار خاصی داریم. مثلا معیار ارزش طلا به وزن و عیار آن است. معیار ارزش بنزین به مقدار و کیفیت آن است. معیار ارزش پول پشتوانه آن است؛ اما معیار ارزش انسان‌‌ها در چیست. هر کدام از جامعه‌شناسان، سخنانی گفته و معیارهای خاصی ارایه دادند. هنگامی که نوبت به بنده رسید، گفتم اگر می‌خواهید بدانید یک انسان چقدر ارزش دارد، ببینید به چه چیزی علاقه دارد و عشق می‌ورزد. کسی که عشقش یک آپارتمان دو طبقه است، در واقع ارزشش به مقدار همان آپارتمان است. کسی که عشقش ماشینش است، ارزشش به همان میزان است. اما کسی که عشقش خدای متعال است، ارزشش به اندازه خداست. من این مطلب را گفتم و پایین آمدم. وقتی سخنان من را شنیدند، برای چند دقیقه روی پای خود ایستادند و کف زدند. هنگامی که تشویق آنها تمام شد، دوباره بلند شدم و گفتم: عزیزان، این کلام از من نبود، بلکه از شخصی به نام علی علیه‌‌السلام است. آن حضرت در نهج‌‌البلاغه می‌فرمایند: «قِیمَهًُْ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ. ارزش هر انسانی به اندازه چیزی است که دوست می‌‌دارد (آن را خوب می‌‌داند)». وقتی این را گفتم، دوباره به نشانه احترام به وجود مقدس امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام از جا بلند شدند».
۳- نوع میل و خواسته‌ای که در دل انسان می‌جوشد و او را به جنبش درمی‌آورد، به او هویت و بها می‌بخشد یا بی‌قیمت می‌کند. انسان، همان است که در دلش می‌گذرد. در این‌باره، رهبر معظم انقلاب مهرماه ۱۳۸۳، در دیدار کارمندان وزارت اطلاعات گفتند: «… این دل چیز عجیبی است؛ گاهی اوقات به وسیله‌‌ای که انسان را به اوج آسمان و اوج معنویت می‌‌برد، تبدیل می‌شود، گاهی هم به عکس، به سنگ سنگینی تبدیل می‌‌شود که بسته می‌شود به پای انسان، و انسان را تا اعماق دره فرو می‌‌برد؛ غرق می‌کند؛ پدر انسان را درمی‌‌آورد. اگر دل را به پول و به شهوت جنسی و به مقام و به این چیزها دادید، این همان سنگ سنگین است، دل دیگر نیست. در آن صورت؛ دِه بود آن، نه دل که اندر وی- گاو و خر بینی و ضیاع و عقار. آن دلی که انسان در آن عشق اتومبیل فلان‌جور دارد، آن دل نیست، گاراژ است، بنگاه معاملاتی است! آن دلی که همه‌‌اش در آن میل جنسی موج می‌زند، دیگر دل نیست، عشرتخانه است. شاعر، آن زمان که ضیاع و عقار و زمین و ملک و گاو و خر در زندگی نقش داشته، از اینها نام برده و می‌گوید دلی که اینها در آن باشد، آنجا طویله است! ده است! دل نیست؛ دل جای خداست، جای نور است».
۴- ارزش و قیمت آدمی، به اندازه همان چیزی است که دوست می‌دارد و نیک می‌شمارد. بلکه آدمی، همان است که می‌خواهد و می‌ستاید. پیامبر اعظم(ص) فرمود: «مَنْ اَحَبّنا کانَ مَعَنا یَومَ القیامَهًِْ وَ لَوْ اَنَّ رَجُلاً اَحَبَّ حَجَراَ لَحَشَرَهُ اللهُ مَعَه. هر کس ما را دوست بدارد، روز قیامت با ما خواهد بود. و اگر انسان، سنگی را دوست بدارد، همانا خداوند او را با همان سنگ محشور می‌کند». مولوی بر همین مبنا می‌گوید «تا در طلب گوهر کانی، کانی- تا در هوس لقمه نانی، نانی/ این نکته رمز اگر بدانی، دانی- هر چیز که در جستن آنی، آنی». البته مشابه این ابیات را به ابوسعید ابوالخیر نسبت داده‌اند: «گر در طلب گوهر کانی، کانی- ور زنده به بوی وصل جانی، جانی/ القصه حدیث مطلق از من بشنو- هر چیز که در جستن آنی، آنی».
۵- از عارف واصل، آیت‌الله بهجت(ره) نقل است که درباره فلسفه زندگی می‌فرمود: «ما آمده‌ایم زندگی کنیم تا قیمت پیدا کنیم، نه اینکه با هر قیمتی زندگی کنیم». برای ارزشمند و تابناک شدن هر گوهری، باید ناخالصی آن گرفته شود. آینه زنگار گرفته، آینه نیست؛ و فلز زنگ‌زده، بُرندگی و تابندگی ندارد. جان آدمی تا صیقل نخورد، جلا و بها پیدا نمی‌کند. این توهم است که انسان در جهان انباشته از رنج، می‌تواند بی‌رنج و زحمت سپری کند. قاعده خلقت، آفرینش و پویش آدمی در متن رنج، تا زمان ملاقات آفریدگار است. همان خداوندی که فرمود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کَبَدٍ. همانا ما انسان را در رنج و آفریدیم»، همچنین فرمود «یَا أَیُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ.‌ هان ‌ای انسان! همانا تو با کوشش و رنج و مشقت بسیار به حضور پروردگار خود می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد». محدوده اختیار انسان، انتخاب میان رنج یا عدم آن نیست. بلکه می‌تواند مقصد و منتهای این پویش توام با رنج را خود بسازد و با همان که ساخته و پرداخته، رو به رو شود. اقتضای فطرت، کمال‌طلبی است؛ فارغ از اینکه افق دید و دانایی‌اش تا کجا باشد. به همین دلیل هم، هر کس در همین دنیا، چیزی را ارزشمند می‌پندارد و در طلب آن حرکت می‌کند، ناچار ریاضت می‌کشد و به زحمت می‌افتد. کسی که می‌خواهد در ورزش قهرمانی سرآمد شود، باید خود را به رنج و ریاضت بیفکند تا ورزیدگی و آمادگی مصاف‌های سخت را پیدا کند. و هر کس که بخواهد در آزمونی موفق شود، ناچار است لوازم معرفتی آن را تدارک کند.
۶- قیمت پیدا کردن در محضر پروردگار، ادب و آداب خود را دارد. چنان که به پیامبر خویش امر فرمود: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ. بگو پروردگار من براى شما وزن و ارزشى قائل نیست، اگر دعاى شما نباشد». و نیز فرمود «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَاللهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ». مشیت الهی بر این بود که پیامبران بزرگ، بر مصیبت امام حسین‌(ع) بگریند و در گرفتاری‌ها به او متوسل شوند. اصلا محبت حسین‌(ع)، مرز ایمان با کفر و نفاق است. اگر به بیان شریف پیامبر اعظم(ص)؛ «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ. أَحَبَّ اللهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً. حسین از من است و من از حسین هستم. خدا دوست دارد کسی را که حسین دوست بدارد» و «إنّ لِقَتلِ الحُسینِ حَرارَهًًْ فی‌ قُلوبِ المُؤمِنینَ لاتَبرُدُ اَبَداً. برای شهادت حسین، حرارتی در دل‌های مؤمنان است که هرگز سرد نمی‌شود»، بنابراین، نقطه مقابل، غیظ و خشمی است که این محبت عوام و خواص، در طول تاریخ در دل طاغوت‌ها و مستکبران برانگیخته است.
۷- هیچ جای تعجب نیست که عناصر وابسته به بهائیت، وهابیت، داعش، سازمان تروریستی منافقین، منافقین جدید، (بوقچی‌های انگلیس، آمریکا، اسرائیل و رژیم سعودی) به شکل پرحجم علیه زیارت اربعین عقده‌گشایی کنند. این اعتراف از عبدالکریم سروش است که ۴ اسفند ۱۳۸۸ در دانشگاه دلفت هلند گفت: «تز سکولارها درباره جدایی حکومت از دین، در جهان واژگونه شده؛ به این دلیل که وجود دین را در عمق زندگی ایرانیان و بازگشت دین را در مغرب زمین می‌‌توانیم ببینیم. آنچه گمان می‌رفت رو به احتضار می‌رود یا مُرده، خوب یا بد، ظاهرا تجدید حیات کرده، برخاسته و دیگران را به نگرانی افکنده است. سکولاریسم که قرار بود نسبت به ادیان بی‌طرف باشد، اکنون‌‌ ستیزه‌گر شده و با برخی ادیان رسماً درمی‌‌آویزد و می‌‌‌ستیزد و وجود اجتماعی آنان را تحمل نمی‌کند». او همچنین ۱۱ مرداد ۱۳۸۶ در جمع عناصر ضدانقلاب در پاریس تصریح کرد: «رفته رفته سکولاریسم وارد دوره‌‌ ستیزگر و میلیتانت ‌می‌‌شود و مدارا و‌‌ هاضمه قوی پیشین را از دست داده است. پیش‌‌بینی ضعیف شدن تدریجی ادیان باطل از آب درآمده. در این ۲۰، ۳۰ سال از جامعه‌شناسان بزرگ می‌‌شنوید که ادیان در حال قوت گرفتن هستند. سکولاریسم و لیبرالیسم‌ هاضمه‌‌‌اش برای بلعیدن ادیان ضعیف، قوی بود اما دین قوی و فربه از گلویش پایین نمی‌‌رود و لذا ‌ستیزه‌گر می‌شود».
۸- پادوهای فکری، سیاسی و رسانه‌ای جبهه استکبار، در طول سال هزینه انبوه می‌کنند تا وانمود کنند ملت ایران از دین و اعتقاداتش دور شده، اما محرم و صفر و عاشورا و اربعین هر سال که می‌رسد، همه آن رشته‌ها پنبه می‌شود. هیچ جای دنیا سابقه ندارد که ۲۵ یا ۳۰ میلیون ارادتمند از ۸۰ ملیت و کشور، به چنین راهپیمایی خیره‌کننده‌ای همت بگمارند. این راهپیمایی، پشت شیطان را می‌شکند. بیهوده نیست که درباره زائر امام حسین‌(ع) فرموده‌اند «هر یک قدم که با پاى پیاده بردارد، موجب هزار حسنه و آمرزش هزار گناه و بالا رفتن هزار درجه، براى زائر مى‌شود» و «هر قدم که پیاده بردارد، ثواب آزاد کردن یک بنده از فرزندان اسماعیل را دارد». قدم نهادن در مسیر زیارت اربعین و به خشم در آوردن دشمنان حق، مصداق وعده و بشارت الهی است که فرمود «… لَا یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لَا نَصَبٌ وَ لَا مَخْمَصَهًٌْ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ لَا یَطَئُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَ لَا یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلًا إِلَّا کُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ… هیچ تشنگى و گرسنگی و رنجى در راه خدا به آنان نمى‌‏رسد و در هیچ مکانى که کافران را به خشم ‏آورد، قدم نمى‌گذارند، و از دشمن غنیمتى به دست نمى‌آورند، مگر اینکه به سبب آن، عمل صالحى براى آنان نوشته مى‌‏شود؛ زیرا خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمى‌کند».
۹- محبت حضرت سیدالشهدا‌(ع) به آب و گل مومنان سرشته است. حکایت دلدادگان با مولایشان، دو حرف بیشتر نیست: «از واقعه‌‌ای تو را خبر خواهم کرد- و آن را به دو حرف مختصر خواهم کرد/ با عشق تو در خاک نهان خواهم شد- با مِهر تو سر ز خاک بر خواهم کرد».