دیپلمات سابق و غربگرا ادعا کرد: مسئله اروپا با ایران، جنگ اوکراین است. ایران باید با کی‌یف مذاکره کند.
جاوید قربان اوغلی به سایت جماران گفت: به اعتقاد من، فعلاً در این مرحله عزم جدی برای اینکه سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی قرار دهند وجود ندارد و اروپایی‌ها نمی‌خواهند سطح تنش با ایران را ارتقاء دهند و سعی می‌کنند تا جایی که ممکن تنش با ایران را مدیریت کنند و رفتار ایران درباره موضوعاتی که مورد امنیتی هستند، مثل اوکراین یا مسائلی که اهتمام دموکراتیک حقوق بشری پیدا می‌کند، بتوانند با تحریم‌ها و فشارهای دیپلماتیک تغییر داده شود، نه این لزوماً به مسیری بروند که پل‌های پشت‌سر را خراب کنند و ایران وارد اقدامات واکنشی تندی شود.
وی گفت: آنچه باعث چرخش رابطه ایران و اروپا شد نه اقدامات اروپا، بلکه اقدامات ایران بود. بعد از آنکه اعتراضات شروع شد پل‌های روابط بین ایران و اروپا شکسته شد و این اعتراضات بنزینی بر روی آتش بود به‌خاطر اینکه اروپایی‌ها از دو مسئله تحت فشار بودند.
وی در پاسخ به پرسشی در این خصوص که اروپا تلاش داشته ایران و آمریکا را بر سر میز مذاکره بنشاند و اختلافات را حل کنند، اما با شروع اعتراضات در ایران رویه آنها تغییر کرد و کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان شمشیر را از رو علیه ایران بستند، گفت: موضع اروپا در قبال ایران موضع منعطف و نرمی بود. در موضوع هسته‌ای که مهم‌‌ترین مسئله در چند سال گذشته بود، ابتکار عمل و شروع مذاکره ایران با اروپایی در دوره آقای خاتمی آغاز شد. زمانی که آمریکایی‌ها وارد شدند ما چین و روسیه را وارد کردیم و گروه ۵+۱ شکل گرفت.
وی اضافه کرد: اروپایی‌ها همواره تلاش داشتند با ایران به یک تفاهمی برسند، به‌دلیل اینکه در هرگونه مسئله اشاعه هسته‌ای و رقابت‌های هسته‌ای متضرر اصلی به لحاظ امنیتی اروپایی‌ها هستند، تا آمریکایی‌ها. اروپا در این زمینه متضرر می‌شود؛ هم به لحاظ امنیتی و هم به لحاظ مسائل دیگر. لذا اروپایی‌ها اهتمام بیشتری به تفاهم داشتند و کار نهایتاً به این رسید که ۵+۱ انجام شد و علی‌رغم اینکه آمریکا از برجام خارج شد، بیشترین تلاش را اروپا کرد تا برجام را نجات بدهند.
قربان اوغلی تصریح کرد: آنها برای احیای برجام و باز گذاشتن کانال‌های ارتباط با ایران، برای منتفع شدن ایران از دستاوردهای اقتصادی برجام تلاش کردند. مضاف بر این کار، بیشترین انتقادات را به ترامپ و دولت آمریکا کردند که ما در آن زمان شاهد منازعه لفظی بین اروپا و آمریکا بودیم. همچنین آمریکا را شماتت می‌کردند که غیرمسئولانه از یک توافق‌نامه یا دستاورد بین‌المللی که چندین کشور پای آن بودند، بدون مشورت با آنها خارج شده و انتقادات زیاد به آمریکا می‌کردند.
وی همچنین یادآور شد: در ماه‌های پایانی دولت روحانی که مذاکرات شروع شد اروپایی‌ها مسئول این پرونده بودند. چون ایران با آمریکایی‌ها مذاکره نمی‌کرد و ۴+۱ را قبول داشتند. اروپایی‌ها نیز در این زمان بیشترین تلاش را کردند تا بتوانند دیدگاه‌های آمریکا و ایران را به هم نزدیک کنند. حتی با اینکه دولت آقای رئیسی خطای فاحش استراتژیک کرد و کاری که در ماه‌های پایانی دولت آقای روحانی انجام شد را پشت پا زد و قبول نکرد، در حالی که آن مذاکرات به تفاهم رسیده بود و آقای باقری را به‌عنوان مذاکره‌کننده قرار دادند.
قربان اوغلی اضافه کرد: متأسفانه اقدامات تیم فعلی باعث شده اختلافات بیشتر شود و شاهد بن‌بست شدیم. حتی موقعی که این بن‌بست به وجود آمد اروپایی‌ها دست از تلاش برنداشتند. دو دوره مذاکره در قطر و وین برگزار کردند، ولی متأسفانه ایران موضع سرسختانه خود را ادامه داد و دستاوردی نداشت. اروپایی‌ها همواره در تلاش بودند با ایران به یک نتایجی برسند، اما چرا موضع اروپایی‌ها این‌گونه شد؟ این‌طور نیست که از اعتراضات داخلی ایران بیاید. شروع اختلافات اروپا با ایران و انتقادات اروپا از ایران از مسئله جنگ اوکراین و روسیه آغاز شد.
برخلاف اظهارات این تحلیلگر برجام‌زده و غربگرا، مشکل اصلی اروپایی‌ها دنباله‌روی مطلق از آمریکایی‌ها نه فقط در ماجرای جنگ برجام و حتی نقض برجام، بلکه زیر پا گذاشتن توافق‌های دو دهه قبل با دولت خاتمی بود. نه آن روز و نه در فاصله زمانی سال ۹۴ تا زمستان ۱۴۰۰ که برجام بارها از سوی آمریکا و اروپا زیر پا گذاشته شد، ماجرای جنگ اوکراین وجود نداشت که اروپایی‌ها بخواهند ماجرا را بهانه‌ای برای خباثت علیه کشورمان قرار دهند اما به دلیل بی‌چشم‌و‌رویی که ویژگی چندده ساله انگلیس و فرانسه و آلمان است، حقوق برجامی ایران را پایمال کردند. و شاید یک دلیل مهم جرأت آنها در این خباثت، پشتگرمی به تحریف‌های شرم‌آور جریان غربگرا در ایران بود؛ جریانی که به موگرینی قول و تضمین داده بود- وپای آن هم ایستاد- مبنی بر اینکه غرب هر بلایی سر برجام آورد، آنها پای برجام بمانند و تعهدات یکطرفه را اجرا کنند.
از سوی دیگر در موضوع مذاکرات پسابرجام نیز، طرف آمریکایی هرگز حاضر نشد تضمین معتبر برای لغو موثر و پایدار تحریم‌ها و عدم تکرار خدعه‌های قبلی بدهد و بنابراین، توافق از اساس منتفی بود؛ درست به همان دلیل که اروپایی‌ها یازده تعهد خود را زیر پا گذاشته و آمریکا زیر توافق زده بود.
در موضوع جنگ اوکراین هم گفتنی است که طرف آتش‌افروز این جنگ و باعث بدبختی‌های ملت اوکراین حق ندارد اشک تمساح بریزد؛ هرچند که پهپادهای فروخته شده ایران به روسیه، مربوط به قبل از آغاز جنگ بوده است. اروپایی‌ها هم اگر واقعا طرفدار پایان این جنگ خانمان‌سوز هستند، باید به نقشه شوم گسترش نفوذ ناتو به دیگر کشورها و ایجاد تهدید نظامی علیه دیگران خاتمه دهند و منطق امنیت برای همه، ناامنی برای همه را بپذیرند.