نیویورک تایمز نوشت: توافق ایران و عربستان، واشنگتن را به حاشیه می‌راند و اسرائیل درمی‌یابد که امیدهایش به تشکیل یک ائتلاف ضدایرانی با عربستان سعودی، آشکارا نقش بر آب می‌شود.
توافق روز جمعه ایران و عربستان که با استقبال کشورهای منطقه و فراتر از منطقه مواجه شد، همچنان بازتاب گسترده‌ای دارد و نقل محافل سیاسی و رسانه‌ای داخل و خارج است.
ازسرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانهها و نمایندگی‌های ایران و عربستان که به‌زعم کارشناسان و تحلیلگران، شکست بزرگی برای صهیونیست‌ها، آمریکایی‌ها و برخی پادوهای داخلی غرب قلمداد می‌شود، از روز جمعه به ترند اول خبرها و تحلیل‌ها بدل شد.
جمعه ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، ایران و عربستان پس از گفت‌وگوهای فشرده، شفاف و همه‌جانبه در پکن توافق کردند که پس از ۷ سال، روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند.
گفتنی است، پیش از آن ۵ دور مذاکرات اولیه ایران و عربستان به میزبانی عراق و عمان انجام شده بود و به دنبال سفر اخیر آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور به چین، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پکن با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس‌جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فی‌مابین ایران و عربستان سعودی با همتای سعودی خود آغاز کرده بود.
در بخشی از بیانیه مشترک سه‌جانبه میان ایران، عربستان و چین که در پکن صادر شد، آمده است: «در نتیجه گفت‌وگوهای انجام‌شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارتخانهها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.
وزرای امور خارجه دو کشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات می‌کنند.» جمعه و شنبه، بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه ازجمله «عراق»، «عمان»، «ترکیه»، «قطر»، «امارات»، «بحرین»، «اردن» و…. «اتحادیه عرب»، «چین»، «روسیه» و «اتحادیه اروپا» و همچنین گروه‌هایی مانند مقاومت «لبنان» و «یمن»، «حماس»، و «جهاد اسلامی» و «تشکیلات خودگردان فلسطین» در مواضع، بیانیه و پیام‌های خود از توافق ایران و عربستان ابراز خرسندی کردند و رسانه‌های داخلی و خارجی در بخش‌های اصلی و صفحات اول خود به انتشار گزارش و تحلیل و بررسی این توافق پرداختند.
بازتاب این توافق در رسانه‌های خارجی و واکنش دولت‌ها و مقامات خارجی (از جمله «کویت»، «مصر»، «تونس»، «لیبی»، «لبنان»، «ونزوئلا» و…) دیروز یکشنبه نیز به صورت گسترده‌ای ادامه داشت.
توافق ایران و عربستان
نشانه به حاشیه رفتن آمریکاست
نیویورک تایمز در مطلبی به قلم پیتر بیکر Peter Baker به توافق ایران و عربستان پرداخت و نوشت: «سرانجام شاهد صلحی نادر در خاورمیانه هستیم، نه بین اسرائیل و عربها بلکه میان عربستان سعودی و ایران که دهه‌هاست پا بر گلوی هم دارند؛ آن هم صلحی که نه توسط ایالات متحده بلکه با میانجیگری چین حاصل شد. این توافق در زمره بالاترین تحولاتی است که کسی نمی‌توانست تصور کند؛ چرخشی که برای پایتخت‌های اطراف جهان، شوک‌آور بود. اتحادها و هماوردی‌هایی که برای چندین نسل بر دیپلماسی حاکم بود، دست‌کم فعلا وارونه شده است.
توافقی که در گفت‌وگوهای پکن برای از سرگیری رابطه میان تهران و ریاض به دست آمد، دست‌کم نشان از یک بازآرایی موقت در اتحادها و رقابت‌های معمول دارد و واشنگتن را به حاشیه می‌راند.»
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، «آمریکایی‌ها، که برای سه چهارم یک قرن، بازیگران کانونی خاورمیانه بودند و همیشه در چنین مواردی در اتاق حضور داشتند، اکنون خود را در حاشیه می‌بینند آن هم در لحظه یک تحول چشمگیر.
چینی‌ها، که سالها در این منطقه، تنها نقشی دست دوم داشته‌اند، ناگهان خود را به جایگاه یک بازیگر تازهِ قدرت رسانده‌اند و اسرائیلی‌ها، که سعودی‌ها را علیه یک دشمن مشترک در تهران به کار گرفته بودند، اکنون حیرانند که کجای کار هستند.»
این گزارش افزود: «آمی‌هاوترون Amy Hawthorne، معاون مدیر پژوهش در پروژه دموکراسی خاورمیانه که یک گروه غیرانتفاعی در واشنگتن است، می‌گوید: این یک توافق بزرگ است. نمی‌شود آن را نادیده گرفت. آمریکا در حال حاضر نمی‌توانست چنین توافقی را به‌ویژه با ایران میانجیگری کند چرا که با این کشور رابطه‌ای ندارند. اما در یک نگاه وسیع‌تر، کار درخشان چین، این کشور را وارد یک باشگاه دیپلماتیک تازه می‌کند و هرآنچه را آمریکا قادر بود از زمان روی کارآمدن بایدن در خاورمیانه به‌دست آورد، در سایه قرار می‌دهد.»
بر اساس این نوشته، «کاخ سفید، علنا از برقراری دوباره روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی و ایران استقبال کرد و نگرانی آشکاری از نقش چین در آشتی این دو ابراز نکرد، اما دستیاران بایدن در خلوت این ایده را رد می‌کنند که این توافق نشان از هر گونه زوالی در نفوذ منطقه‌ای آمریکا باشد.
توافق ایران و عربستان
می‌تواند جنگ یمن را به پایان برساند
روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» چین در گزارشی پیرامون توافق ایران و عربستان نوشت: به طور گسترده انتظار می‌رود توافق بین ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک پس از وقفه هفت ساله تنش‌ها در سراسر منطقه غرب آسیا را کاهش دهد.
به نوشته این رسانه انگلیسی‌زبان مستقر در هنگ‌کنگ، گرچه جزئیات توافقی که در طول مذاکرات پنج روزه در پکن حاصل شد، علنی نشده، بسیاری از تحلیلگران معتقدند شامل تفاهمی درباره پایان جنگ هشت ساله در یمن می‌شود.
طبق این گزارش، تحلیلگران گرم شدن روابط بین این دو رقیب خاورمیانه را «تحول بزرگ در دیپلماسی منطقه‌ای» توصیف کردند.
به نوشته این گزارش، «تحلیلگران می‌گویند کاهش تنش‌ها بین این دو رقیب می‌تواند همچنین ایران و عربستان سعودی را وادارد که با توافق بر سر یک قطعنامه آبرومندانه به خصومت‌ها در یمن پایان دهند.»
وقار ریزوی متخصص سیاست خاورمیانه در تیم بین‌المللی مطالعات امنیت ایتالیا گفت: «از لحاظ داخلی، این یک پیروزی بزرگ برای ایران است… ایرانی‌ها همیشه گفته‌اند که وحدت بین شیعه و سنی و ملت‌های مسلمان صرف‌نظر اختلافات سیاسی که ممکن است وجود داشته باشد، اولویت آنها است.»
بر اساس این گزارش، تحلیلگران همچنین انتظار دارند که تنش‌زدایی تاثیری مثبت بر سوریه جنگ‌زده داشته باشد.
پیام امیر کویت به تهران و ریاض پس از توافق پکن
«نواف الاحمد» امیر کویت دیروز یکشنبه در پیامی به ملک سلمان پادشاه عربستان و ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران به مناسبت توافق دوجانبه میان این دو کشور تبریک گفت. امیر کویت در پیامی، تبریک صمیمانه خود را به مناسبت بیانیه مشترک مبنی بر توافق ایران و عربستان بر از سرگیری روابط دیپلماتیک میان دو کشور و بازگشایی سفارتخانه‌های یکدیگر ابراز کرد.
وی از اشتیاق دو کشور و تلاش مشترک آنها که در این توافق سازنده و مهم ظهور پیدا کرده، قدردانی کرد.
امیر کویت این توافق را گامی مهم به سوی تحقق امنیت و ثبات و پیشرفت منطقه و جهان و افزایش همکاری میان دو کشور به گونه‌ای که به نفع تمام ملت‌ها و کشورهای منطقه باشد، دانست.
مشعل الاحمد، ولی عهد کویت نیز به پادشاه عربستان و رئیس‌جمهور ایران به مناسبت توافق صورت گرفته مبنی بر از سر گیری روابط میان دو کشور تبریک گفت.
بیانیه ریاست جمهوری مصر
درباره توافق ایران و عربستان سعودی
احمد فهمی، سخنگوی رسمی ریاست جمهوری مصر در بیانیه‌ای اعلام کرد: «جمهوری عربی مصر از این گام مهم تقدیر می‌کند و رویکرد عربستان سعودی در این زمینه درجهت رفع تنش در روابط منطقه‌ای و تأکید بر اتکای خود به مبانی و اهداف منشور سازمان ملل درخصوص احترام به حاکمیت کشورها و عدم مداخله در امور داخلی آنها و نهادینه کردن مفاهیمی نظیر حسن‌همجواری و تقویت امنیت و ثبات در منطقه را ارج می‌نهد.»
احمدی فهمی همچنین اضافه کرد: «مصر منتظر است که این تحول انعکاس مثبتی بر سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایران داشته باشد و فرصتی باشد برای تأیید رویکرد ایران در اتخاذ سیاستی که دغدغه‌های مشروع کشورهای منطقه را در نظر می‌گیرد؛ به‌نحوی که فرصت‌های همکاری و تحکیم ارتباط مثبت میان کشورهای منطقه را ارتقا دهد تا مسیری برای روابط ترسیم شود که امید ملت‌های منطقه به شکوفایی و پیشرفت را در نظر بگیرد.»
استقبال تونس از بازگشت روابط ایران و عربستان سعودی به حالت عادی
وزارت خارجه تونس، بعدازظهر دیروز شنبه، درباره بازگشت روابط ایران و عربستان سعودی بیانیه‌ای صادر کرد.
وزارت امور خارجه تونس در حساب کاربری خود در شبکه فیسبوک اعلام کرد: «تونس از توافق پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران برای ازسرگیری روابط استقبال می‌کند و امیدوار است که این توافق بین دو کشور همسایه به تحکیم پایه‌های امنیت و ثبات در منطقه کمک کند و تمام علل تنش در منطقه را از بین ببرد و زمینه را برای مرحله‌ای جدید از همکاری بین کشورها فراهم کند.»
لیبی: توافق ایران و عربستان
به نفع هر دو کشور و منطقه است
لیبی نیز از تصمیم ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارتخانه‌های خود در ریاض و تهران استقبال کرد.
به نوشته وبگاه «لیبیا آبزرور» وزارت خارجه لیبی یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این توافق به نفع هر دو کشور و منطقه است زیرا زمینه را برای گفت‌وگوی عربی و ایرانی فراهم و به کاهش تنش در خاورمیانه و خلیج‌فارس کمک می‌کند.
در بخش دیگر این بیانیه آمده است: «این توافق صفحه جدیدی را برای توسعه روابط دوجانبه بین دو کشور باز می‌کند که در آن احترام متقابل و حسن همجواری حاکم است».
وزارت خارجه لیبی در ادامه این بیانیه با اشاره به اینکه مذاکرات مستمر و با حمایت چین و عمان و میانجیگری عراق به نتیجه رسید، اعلام کرد: «این پیشرفت نشان‌دهنده تمایل همه طرف‌ها برای اولویت دادن به گفت‌وگو و ابزارهای صلح‌آمیز به عنوان جایگزینی برای خشونت و رویارویی است».
ونزوئلا: توافق ریاض- تهران
گامی در راستای ایجاد جهانی چندقطبی است
وزیر خارجه ونزوئلا نیز دیروز یکشنبه در پیامی توئیتری از توافق میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین استقبال کرد.
«ایوان خیل پینتو» (Yvan Gil Pinto) وزیر امور خارجه ونزوئلا در پیامی توئیتری در این خصوص نوشت: توافق مذکور یک دستاورد دیپلماتیک مهم به شمار می‌آید.
وی در این باره اضافه کرد: رایزنی میان کشورها محور اصلی اجرای دیپلماسی بر اساس اصول منشور سازمان ملل متحد است.
وزیر امور خارجه ونزوئلا افزود: مردم و دولت بولیواری امیدوارند توافق حاصل شده میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی راهی برای تقویت صلح و امنیت منطقه و گامی بیشتر در راستای ساختن جهانی چندمرکزی و چند قطبی باشد.
میقاتی: توافق سعودی-ایرانی
بر منطقه تأثیر مثبت دارد
به گزارش روسیاالیوم «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور لبنان، خرسندی لبنان از تحولات اخیر در پرونده روابط عربستان و ایران را اعلام کرد.
میقاتی افزود: عربستان دارای نفوذ قوی در جهان عرب است و ثقل عربی، اسلامی و منطقه‌ای گسترده‌ای دارد و توافق در روابط عربستان و ایران بر کل منطقه از جمله لبنان تأثیر مثبت می‌گذارد.
وی تاکید کرد که آرامش و توقف دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه موجب افزایش سطح توسعه می‌شود.
میقاتی افزود که تحولات عربستان و ایران فرصتی است تا در منطقه نفسی بکشیم و به آینده بنگریم.
نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور لبنان اشاره کرد که بین پیشرفت روابط عربستان و ایران و تأثیر آن بر جهان عرب، با پرونده انتخابات ریاست جمهوری در لبنان ارتباطی وجود ندارد.
میقاتی با تأیید سخنان فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان گفت: ما نباید منتظر خارج باشیم و خودمان باید به وظیفه‌مان برای انتخاب رئیس‌جمهور و باز‌سازی نهادهای ملی و آغاز حل مشکلات بسیار و بزرگمان عمل کنیم.
وزیر پیشین اردن:
وقت احیای روابط با ایران است
«محمد ابو رمان» وزیر پیشین فرهنگ و جوانان اردن در واکنش به توافق ایران و عربستان سعودی با اشاره به اینکه اکنون فرصت مناسبی برای احیای روابط اردن و ایران است، تأکید کرد که احیای این روابط اکنون یک امر دیپلماتیک ضروری است. وی گفت که با توجه به تغییر و تحولات منطقه و روابط اردن با کشورها، احیای روابط ایران و اردن نیز ضروری است. به نوشته روزنامه «رأی الیوم»، ابورمان همچنین گفت: «به عقیده من احیای روابط ایران و اردن یک امر دیپلماتیک ضروری است و پیش‌بینی می‌کنم که همه موانع بر سر راه احیای این روابط برداشته شود».
اردن از جمله کشورهایی است که از حصول توافق بین ایران و عربستان سعودی استقبال کرد و در همین ارتباط وزارت خارجه اردن در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که این توافق به تقویت امنیت و ثبات در منطقه، حفظ حاکمیت کشورها و عدم مداخله در امور داخلی این کشورها و نیز حفظ منافع مشترک کمک کند.
عبدالباری عطوان مطرح کرد
پایان هژمونی ۸۰ ساله انگلیس و آمریکا بر منطقه
عبدالباری عطوان، تحلیلگر جهان عرب در مطلبی در رأی الیوم با اشاره به ازسرگیری روابط میان ایران و عربستان از پایان هژمونی هشتاد ساله آمریکا و انگلیس بر منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه خبر داد.
وی نوشت: توافقنامه‌های صلح آبراهام که اسرائیل روی آنها حساب بازکرده بود، منتظر جایزه بزرگ یعنی پیوستن عربستان بود اما پس از توافق ایران و عربستان، وارد اتاق مراقبتهای ویژه شد.
رسانه عراقی: ایران در برابر آمریکا
به پیروزی سیاسی دست یافت
یک وبگاه عراقی با اشاره به پیروزی سیاسی تهران در برابر واشنگتن، گزارش داد که با توافق ایران و عربستان سعودی، هژمونی آمریکا در منطقه غرب آسیا، در هم شکسته شده است.
«محمد الشمری» نماینده ائتلاف «دوله القانون» عراق درباره تأثیرات توافق عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران به پایگاه خبری المعلومه گفت: با توجه به سیاست متوازنی که چین در خاورمیانه ایفا می‌کند، این توافق تأثیرات مثبتی بر عراق خواهد داشت. عراق هم به همراه چین، نقش میانجی را داشت تا روابط ایران و عربستان از سر گرفته شود.
الشمری تأکید کرد: چنین توافقات و روابط به منزله آغاز نشانه‌های ضعف آمریکا در منطقه است. از سرگیری روابط خارجی ایران و عربستان با میانجیگری چین، ضربه مهلکی به هژمونی آمریکاست. این توافق باعث ثبات در عراق خواهد شد. این توافق پیروزی سیاسی ایران در برابر آمریکاست.
«صباح العکیلی» تحلیلگر مسائل سیاسی عراق هم در این زمینه گفت: این توافق و از سرگیری روابط طی دو ماه آینده، باعث مسائل مثبتی در منطقه و عراق خواهد شد. این توافق با چالشهایی رو‌به‌روست از جمله تلاش آمریکا و رژیم صهیونیستی برای بر هم زدن آن. ورود چین به خاورمیانه به منزله کمرنگ شدن نقش واشنگتن است.
العکیلی با بیان اینکه این توافق نشانگر تغییر سیاست عربستان مبنی بر تکیه به آمریکا و در نتیجه گرایش به شرق است، تأکید کرد: این توافق، نشانگر شکست سیاست آمریکا در خاورمیانه و ورود چین به عنوان یک بازیگر اصلی در سطح سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است؛ زیرا [چین] بر اساس اولویتهای کشورها، برای منطقه مجدداً برنامه‌ریزی خواهد کرد».
روزنامه اماراتی: توافق ایران و عربستان سعودی بهنگام بود
روزنامه اماراتی الخلیج در سرمقاله خود نوشت، توافق ایران و عربستان سعودی بهنگام بود و درخصوص تعهدات طرفین هم چین ضامن آن است.
الخلیج نوشت: «توافق در شرایطی انجام شد که بحران‌های بین‌المللی و جهانی در پی جنگ‌ها و تهدیدات و محاصره اقتصادی روی هم انباشته شده است و منطقه ما نیز در قلب این بحران‌ها قرار دارد».
در ادامه سرمقاله آمده است: «همزمان برخی قدرت‌ها نیز در تلاش برای تشدید تنش در روابط ریاض و تهران و ریختن بنزین روی آتش اختلافات هستند تا یک شکاف دائمی بین دو کشور سپس میان تمامی کشورهای منطقه به وجود آورند».
الخلیج تأکید کرد که اهداف این قدرت‌های جهانی بر کسی که تحولات و تنش‌های جهانی و تنش میان قطب‌های بین‌المللی را دنبال می‌کند، پوشیده نیست.
الخلیج افزود: «این توافق به هفت سال اختلاف میان تهران و ریاض که اثرات منفی بر روابط ایران و عمده کشورهای عربی گذاشته بود، خاتمه داد و چه بسا بتواند پایانی به درگیری‌ها و تنش در یمن، لبنان، عراق و سوریه باشد و روابط دوستانه‌ای میان ایران و کشورهای عربی برقرار سازد، چرا که در نهایت این کشورها منافع مشترکی در جغرافیای مشترک و تاریخی هزاران ساله دارند که سرنوشتشان را به یکدیگر گره زده است».
هاآرتص:
توهمات نتانیاهو برای ائتلاف با کشورهای عربی ضد ایران
در حال نابودی است
روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در گزارشی با محور توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دوجانبه تأکید کرد که توهمات «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای تشکیل ائتلاف اسرائیلی-سُنی با هدف متوقف کردن ایران در حال از بین رفتن است.
طبق این گزارش، هم‌اکنون عربستان به این درک رسیده است که ایالات متحده برای این کشور مبارزه نمی‌کند و چین آماده میانجیگری برای برقراری صلح میان ریاض و تهران است.
روزنامه‌هاآرتص در گزارش خود نوشت که تهران در حال تقویت جایگاه استراتژیک خود است و وقایع ماه‌های اخیر صحبت‌های پوچ نتانیاهو را در مورد ایران آشکار کرده است. خیالات او در مورد اتحاد صهیونیست‌ها و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس برای متوقف کردن ایران در حال نابودی و از بین رفتن است.
Sunday, 22 December , 2024