گزارشگر بی‌بی‌سی: نشست بریکس نشانه دیگری از افول غرب است

خبرنگار بی‌بی‌سی در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی معتقد است برگزاری نشست بریکس در این کشور، نشانه دیگری از فاصله گرفتن آفریقا از غرب است.

اندرو‌هاردینگ در تحلیلی نوشت: یکی از متمول‌ترین نقاط آفریقا این هفته میزبان همایشی بین‌المللی بود که‌ آمیزه‌ای است از غرور، احساس آسودگی و ‌اندکی ناراحتی. سندتون محله پرزرق و برق بانکی حومه شهر ژوهانسبورگ رو به فرسودگی آفریقای جنوبی- مکان برگزاری تازه‌ترین جلسه گروه بریکس است. بریکس، مجموعه‌ای بلندپرواز اما نامتجانس از کشورهایی است (شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) که مایل‌اند تصور تسلط غربی‌ها را بر امور جهانی به چالش بکشند. ده‌ها کشور دیگر برای پیوستن به این مجموعه در صف ایستاده‌اند.
مقامات آفریقای جنوبی از نقش میزبانی خود لذت می‌برند- و با افتخار سیلی از ای‌میل‌ها را به حساب‌های روزنامه‌نگاران روانه می‌کنند و به آنها اخبار جلسات صبحانه بریکس، نمایشگاه‌های تجاری، گفت‌وگوهای جمعی و چیزهایی از این قبیل را می‌دهند.
این میزان از ‌اشتیاق و هیجان رسمی در چشم بعضی از ناظران نشانه‌ای است از اینکه این کشور با چه سرعت و فاصله‌ای دارد از غرب دور می‌شود و نه فقط به سوی جهانی چندقطبی می‌رود، بلکه با استواری به سوی چین و تا حدود کمتری وارد مدار روسیه می‌شود.
در یک جلسه پیش از همایش بریکس متشکل از وزاری خارجه در کیپ‌تاون، یک روزنامه‌نگار روس در یک کنفرانس خبری به سوی من خم شد و گفت: «بهشت حقوق بشرتان را در غرب برای خودتان نگه دارید. ما داریم جهان را از نو می‌‌سازیم.»

بریکس شاید هنوز در دوران نوباوگی‌اش باشد ولی- دست کم در بعضی حلقه‌ها- حس راستین و تکان‌دهنده‌ای از انرژی و هیجان را ایجاد می‌کند. یکی از همکارانی که در یک کارگاه سیاست خارجی که به تدبیر دولت آفریقای جنوبی برگزار شد حضور پیدا کرده بود با من سخن از اجماع عظیمی گفت که چین را آینده جهان می‌داند و غرب را رو به افول.
دولت آفریقای جنوبی در برابر ماجرای جنگ در اوکراین، مجموعه‌ای از واکنش‌های آشفته و درهم‌جوش داشته است- ابتدا حمله را محکوم کرد، بعد آشکارا از محکوم کردن آن امتناع کرد و سپس ناتو را مقصر دانست و از آقای پوتین ستایش کرد و خود را میانجی صلح معرفی کرد، میزبان مانورهای دریایی روسیه شد و با عجله کار خود را برای واشینگتن توضیح داد و گه‌گاه مواضع گفتاری کرملین را تکرار کرد.
مسکو- به خاطر سرگی لاوروف وزیر خارجه پرسفرش و پیام‌‌های رسانه‌ای هوشمندانه- با موفقیت توانسته است- پس از دهه‌ها عدم حضور در این قاره- خود را به عنوان جایگزینی قابل اتکا برای نفوذ «استعماری» غرب در آفریقا مطرح کند.
نسخه غربی بریکس کجاست؟ بریتانیا یک «وزیر آفریقا» دارد- ولی تقریباً هیچ کس تا به حال به خودش زحمت نداده که این شغل را بیش از یک سال حفظ کند. دلبستگی به طرح‌های توسعه، شرایط سخت‌گیرانه و دعوت‌های گزینشی از رهبران عزیزکرده آفریقایی همگی این ادعا را تقویت کرده است که فرانسه، بریتانیا و سایر قدرت‌های سابق استعماری هنوز هم این قاره را چون بحرانی ملال‌آور تلقی می‌کنند که باید مدیریتش کرد نه اینکه شریکی باشد که بتوان از او حمایت کرد. نقش ارتش‌های غربی- سربازان فرانسوی و پهپادهای آمریکایی به طور خاص- در جاهایی مثل نیجر و سومالی باعث واکنش‌های بسیار شدیدی شده است. تمام اینهاست که توضیح می‌دهد چرا چشم‌انداز جایگزینی بریکس در این قاره دارد ریشه می‌دواند و چرا این بلوک می‌تواند با صدای بلند و با اعتماد به نفس در سالن‌های کنفرانس سندتون موضع‌اش را مطرح کند.