جوانی، زیباترین گلی است که در گلستان عمر می‌روید. اما عمرش کوتاه و بسیار آسیب‌پذیر است و باید با استفاده مناسب از آن و با بهره از پند پیران و تجربه بزرگان دین برای یک زندگی ایده‌آل با شاخص‌های اسلامی در جهت خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت کوشید و با یک انتخاب صحیح در […]
جوانی، زیباترین گلی است که در گلستان عمر می‌روید. اما عمرش کوتاه و بسیار آسیب‌پذیر است و باید با استفاده مناسب از آن و با بهره از پند پیران و تجربه بزرگان دین برای یک زندگی ایده‌آل با شاخص‌های اسلامی در جهت خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت کوشید و با یک انتخاب صحیح در مسیر ازدواج و زندگی مشترک با همسری سازگار و معتقد و شایسته به تکامل روحی رسید. پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: «بعد از اسلام که بالاترین نعمتهاست، همسر خوب و شایسته بزرگ‌ترین نعمت زندگی است.»
استحکام خانه و خانواده را از خانه‌ای که در آن امیرمؤمنان علی(ع) و حضرت فاطمه‌زهرا(س) مادر و چهار فرشته پرورش یافته این بهشت؛ حسن، حسین، زینب و ام‌کلثوم (علیهم‌السلام) که حاصل تربیت اسلامی با جوهره عشق و ایمان است، باید آموخت. با این چنین الگویی مسیر رسیدن به تعالی و سعادت در زندگی مشترک هموار و قابل دسترسی خواهد بود.
رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه‌ای همواره بر نقش محوری زنان در خانواده توجه جدی داشته‌اند و پیش از آنکه زن را در هر یک از نقش‌های مادری و همسری، خواهری و دختری ببینند، در جایگاه عضو اصلی خانواده مورد توجه داشته‌اند. ایشان در یکی از بیانات خود می‌فرمایند: «در خانواده، همسر و مادرعضو اصلی است. زن در این مجموعه، جایگاه بسیار اساسی و رفیعی دارد. به همین خاطر، وقتی اصل خانواده – یعنی زن- متزلزل است، در آنجا هیچ چیزی در جای خودش قرار ندارد.» ایشان فارغ از نگاه‌های فمنیستی و غرب‌زده، شجاعانه به نفش زن در خانواده توجه دارند و اصالت زن را به زندگی خانوادگی می‌دهند و می‌فرمایند: «بعضی‌ها خیال می‌کنند، اگر زنی کارش عبارت از همان کار داخل خانه باشد، این اهانت به زن است؛ نه، این هیچ اهانت نیست؛ بلکه مهم‌ترین کار برای زن، این است که زندگی ]خانواده[ را سرپا نگه دارد.»
گزارش کیهان را به راهکارهای تحکیم خانواده در جامعه اسلامی اختصاص داده‌ایم.
اولویت‌های زندگی‌مان را بشناسیم
به عقیده کارشناسان توجه به اولویت‌ها در زندگی زناشوئی از مهم‌ترین عوامل ایجاد تعادل و حفظ تفاهم و آرامش در خانواده است. همسران باید بدانند احترام متقابل و افتخار به انتخاب صحیح همسر و رفتارهای مناسب با موقعیت از جمله درک احساسات و همراهی، توجه به خواسته‌های معقول و منطقی و توضیح‌دادن و توجیه کردن درمقابل خواسته‌های نامعقول و غیرمنطقی، محبت بی‌قید و شرط به همسر و… سبب تحکیم بنیان خانواده خواهد شد.
«دکتر فرشته روح‌افزا» مدیر رصد و آمار شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین راهکارهای تحکیم بنیان خانواده تعامل بین افراد در خانواده؛ فرزندان با یکدیگر، والدین با فرزندان و بالعکس و زوجین نسبت به هم باید مبنای اسلامی داشته باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «برای استحکام بنیان خانواده دستگاه‌های مرتبط اجرایی که سبب‌ساز تحکیم خانواده هستند، باید در این زمینه قدم برداشته و با فرهنگ‌سازی و آموزش در جامعه برای ایجاد رفاه نسبی اعضاء خانواده‌ها و همچنین اجرای درست قوانین مربوط به تحکیم خانواده فعالیت کنند به گونه‌ای که تمام قوا در حکومت اسلامی ما در این موضوع باید دخیل باشند.»
روح‌افزا تصریح می‌کند: «در خصوص تحکیم بنیان خانواده، خود خانواده‌ها هم وظایفی دارند. به فرموده امیرمؤمنان حضرت علی(ع): «آنچه بر خود نمی‌پسندی بر دیگری هم مپسند.» با اقتدا به این سخن گهربار، عملی را که از اعضای خانواده و دیگران انتظاری دارید، خودتان آنها را رعایت کرده و انجام بدهید.»
وی تاکید می‌کند: «در خصوص وظایفی که برعهده دولت و قوا هست این که در حوزه تحکیم بنیان خانواده، قوه مقننه قوانین را به خوبی بنویسد و قوه اجرایی و قضائیه قوانین را به خوبی اجرا کنند. درحال حاضر رویکرد مجلس دانسته یا ندانسته تا حدودی در حال تضعیف خانواده‌هاست. به عنوان مثال بالابردن سن ازدواج و موارد حاشیه‌ای که در قوه مجریه به آن پرداخته می‌شود و موانعی که باعث شده خانواده تحکیم خود را از دست بدهد از قبیل، مشکلات بازار مسکن، تغذیه، بهداشت، تورم، نوسانات قیمت و نبود نظارت کافی در این موارد.»
معاون فرهنگی و اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین می‌گوید: «در رابطه با عوامل مخرب تحکیم خانواده در درون خانواده‌ها، می‌توان به دخالت خانواده‌ها درزندگی جوانان و چشم و هم‌چشمی از شروع زندگی و هزینه‌های هنگفتی که برای مهریه، مراسم، جهیزیه و… و بعد از آن در طول زندگی صرف می‌شود، تدابیری اندیشید. روایت‌هایی داریم مبنی بر اینکه «خانمی که مهریه بالا داشته باشد، برای همسرش نحس و شوم است.» یکی از عواملی که باعث کاسته شدن و در مواردی محو این مشکلات می‌شود، داشتن نگرش اسلامی در زندگی است. با این چنین نگرشی در خصوص رفتار افراد خانواده با یکدیگر و تأثیر آن بر دیگران بسیاری از این بحران‌ها مرتفع خواهد شد.»
نقش آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه تحکیم خانواده
به عقیده روان‌شناسان خانواده، زنان و مردان هر کدام زبان و ادبیات خاص خودشان را دارند و چنانچه این ادبیات به شکل کاملا علمی برای افراد تفهیم شود، هرگز با مشکلات عدیده‌ای که امروز با آن مواجه هستیم روبرو نخواهیم شد.
متأسفانه با وجود پیشرفت تکنولوژی در جوامع و استفاده از امکانات پیشرفته ارتباط جمعی و شبکه‌های مجازی بدون درک صحیح از نحوه استفاده از آنها و فرهنگ‌سازی درست، به جای حل مشکلات خانواده‌ها و جامعه از اصل زندگی فاصله گرفته و فقط با ظاهری مدرن، تظاهر به خوشبختی کرده و توجهی به کیفیت زندگی نداریم.
خانم دکتر روح‌افزا با بیان اینکه در بخش فرهنگ‌سازی و آموزش در حوزه تحکیم خانواده به خوبی عمل نکرده‌ایم و در تمام محیط‌های دانشگاهی و آموزشی حتی در کتاب‌های بیرونی بسیار کمرنگ در رابطه با مسائل خانواده و تحکیم بنیان خانواده صحبت به میان آمده است، می‌افزاید: «در بحث مشاوره خانواده هم متاسفانه باید گفت با غلبه بحث‌های روانشناسی غربی که مشکل جامعه ما نیست و طرح آن در محیط‌های مشاوره خانواده، جلسات طولانی با هزینه‌های گزاف و البته بدون نتیجه بر این مشکلات می‌افزائیم. در واقع تحکیم خانواده در دین مبین اسلام این موارد نبوده، بزرگان دین ما حتی با همسرانی که سازگار و خوب نبودند به اندازه‌ای سازگاری داشتند که در واقع مراتبی را که بدست می‌آوردند را مدیون این فضا می‌دیدند. اما امروز حتی کلمه‌ای از آن صحبت‌ها هم مطرح نیست. به محض اشاره به گذشت در افراد فورا ابراز ناخشنودی کرده و مقاومت می‌کنند. در واقع ما از این ابزارهایی که تعامل بین افراد در خانواده بدون تنش را آموزش می‌دهد برخوردار نیستیم.
یکی از این ابزارها صداوسیما هست با ارائه برنامه‌ها و الگوهایی در این حوزه که می‌تواند در خدمت آموزش خانواده‌ها قرار بگیرد. اما متاسفانه با نمایش برنامه‌هایی از جمله سریال‌های ماه رمضان با مضامین عاشقانه بدون سرانجام و فرهنگ‌های کوچه بازاری و… هیچگونه نقشی در آموزش جامعه اسلامی ما در راستای تحکیم خانواده ندارد، در حالی که از سریال‌های صداوسیما بیش از این انتظار می‌رود.»
رمز پایداری و تحکیم خانواده
برای داشتن یک ارتباط صحیح و پایدار لازم است مشابهت‌ها و تفاوت‌ها را درک کنیم. این تفاوت‌ها عبارتند از اینکه؛ مردان بیشتر هدف‌گرا هستند و زنها فرآیندگرا. به این معنی که مردها بیشتر به نتیجه می‌اندیشند و زنها به مسیر رسیدن به نتیجه و همچنین مردها فرآیند فکر کردن را درونی انجام می‌دهند و تنها نتیجه پایانی را آشکار می‌کنند و راه حل‌گرا هستند ولی زنها فرآیند فکر کردن را با سروصدا بیان می‌کنند. به عبارتی زنها با صدای بلند فکر می‌کنند و بسیاری از این دست تفاوت‌ها و تشابهات ذاتی و بالقوه افراد است.
«دکتر زهرا عباسی» استاد دانشگاه و کارشناس خانواده در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «راهکارهای تحکیم خانواده اساسا از اصل موضوعش از قبل از ازدواج شروع می‌شود. در بحث انتخاب فرد مورد نظر که باید خصوصیات لازم را با مخاطب خود داشته باشد. در مباحث مختلف شناختی اعم از مسائل فرهنگی، اخلاقی، اعتقادی، تیپ شخصیتی به عنوان یکی از مقدمات بسیار جدی جهت داشتن خانواده‌ای مستحکم که در اثر آن حوادثی که معمولا به خانواده‌ها وارد می‌شود از بین نرود و خصوصا چالش‌هایی که در محیط خانواده وجود دارد. از جمله چالش‌های امروز اختلاف سلیقه‌ها و اختلاف نظرات جدی است.»
وی می‌افزاید: «اگر سازگاری‌های شخصیتی و سازگاری‌های فرهنگی و کمیت‌های فکری و اعتقادی بین افراد و خانواده‌های طرفین وجود داشته باشد، این یکی از پایه‌های جدی استحکام خانواده است. در محیط‌های آموزشی و دانشگاهی تمام تلاش ما در این هست که برای جوان امروز این را تفهیم کنیم که شما اگر انتخاب صحیحی را در بحث ازدواج داشته باشید البته حتی قبل از انتخاب صحیح این است که خود ما تفکر سالم و صحیحی را نسبت به ازدواج پیدا کنیم. قطعا مشکلات بعد از ازدواج را نیز مرتفع خواهد کرد و خانواده‌ای مستحکم را خواهیم داشت.»
عباسی در ادامه می‌گوید: «در ارتباط با انتخاب صحیح شریک زندگی شاخص‌هایی مطرح هست از جمله ایجاد تعادل در سطح توقعات، که متاسفانه به خاطر تربیت اشتباه خانواده و یا محیط‌های آموزشی و جامعه این توقعات بسیار بالا رفته و مسائل و معیارهای مادی جای خود را به معیارهای اخلاقی و معنوی داده است، و همچنین تفکر صحیح در ارتباط با ازدواج و در نهایت تطبیق خصوصیات فرهنگی، اخلاقی، خانوادگی و اعتقادی و با این سه پیش فرض باید سازگاری‌های منطقی و هوشمندانه بین زوجین در محیط خانواده وجود داشته باشد.»
وی همچنین می‌گوید: «یک آقای جوان باید بداند که خانم‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و از زاویه خودش به رفتار و افعال و گفتار بانوی خانه نگاه نکند و یک خانم هم به همین شکل ما اصطلاحا در محیط‌های دانشجویی به دانشجویان می‌گوییم که یک خانم حتی ویژگی‌های مرد را از بعد کلی ویژگی‌های مردانه شناخت پیدا کند تا بتواند زوج خوبی برای او باشد و همچنین ویژگی‌های اختصاصی همسر خودش را بشناسد. به طوری که بداند در چه شرایطی ممکن است چه واکنشی نشان دهد و برای خنثی کردن او چه رفتاری را باید انجام بدهد و این نکته‌ای است که در متن زندگی می‌تواند خودش را نشان دهد.»
این استاد دانشگاه آموزه‌های دینی را عامل استحکام خانواده با امتیازات عالی مطرح کرده و تصریح می‌کنند؛ زندگی عرصه جولان دادن زوجین به یکدیگر نیست. زندگی در واقع یک میدان مسابقه اعمال خیر است که باید در خوبی‌ها از هم سبقت بگیرید نه خدایی ناکرده در بدی‌ها. اما متاسفانه مشاهده می‌کنیم بعضی زوج‌ها به واسطه بد عمل کردن یکی، دیگری درصدد جبران آن با بدی برمی‌آید. اینها عواملی هستند که به مرور زمان می‌توانند شاخص‌هایی را ایجاد کنند که استحکام خانواده‌ها را از بین ببرد.
عباسی تصریح می‌کند: «بی‌ادبی‌ها، برخوردهای ناشایست، پرخاشگری، عدم درک متقابل، پرتوقع بودن نسبت به یکدیگر، کنار گذاشتن فداکاری‌های لازم که باید در عرصه خانواده بروز کند، بی‌محبتی و نداشتن تعامل عاطفی در خانواده‌ها و اینکه خدای ناکرده، خانه به مانند محیط یک پانسیون باشد و افراد خانواده وارد خانه شده هر کس به فعالیت خودش برسد و برود به دنبال کار خودش، همه این عوامل فروپاشی خانواده و دور شدن اعضای آن مطرح شده که این عوامل در آموزه‌های دینی ما و حتی در روانشناسی خانواده تقبیح شده است.»
احادیث و روایات درباره مهریه
با یک سرچ ساده در اینترنت می‌توان به اسناد محکمی در ارتباط با مهریه پایین به نقل از پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه معصوم سلام‌الله علیها پی برد.
پیامبر اعظم(ص) در وسائل‌الشیعه جلد ۲۱ صفحه ۲۵۲ می‌فرمایند: «برترین زنان امت من- برای همسری- زنانی هستند که چهره جذاب و مهریه کمتر دارند.»
همچنین امام علی(ع) در وسایل‌الشیعه جلد ۲۰ صفحه ۲۵۶ می‌فرمایند «مهریه زنان را گران نکنید که دشمنی در پی خواهد داشت.»
امام صادق(ع) نیز در حدیثی در میزان‌الحکمه جلد ۲ صفحه ۱۱۸۲ می‌فرمایند: «نشانه شومی و ناخجستگی زن، زیاد بودن مهریه او و نافرمانی از شوهرش است.»
کد مطلب : A98043148
📚 منبع : کیهان
Friday, 26 April , 2024