ایده‌آل‌ترین فضا برای ظهور، وقتی اتفاق می‌افتد که قدرت در میان ابناء بشر منتشر بشود

مختصات زمان ما و آینده‌ای که تا ظهور در پیش داریم– ج۵

تکنولوژی همیشه معادلات قدرت را به نفع سلطه‌گرانِ دارندۀ تکنولوژی رقم نمی‌زند

یک نمونه‌اش اینترنت است؛ الان فضای مجازی دارد قدرت رسانه‌های بزرگ را کم می‌کند

ویژگی زمان ما این است که تکنولوژی به‌جای اینکه قدرت را برای سلطه‌گران متمرکز کند، می‌تواند قدرت‌ را بین مردم منتشر کند

زمانۀ ما چه زمانه‌ای است؟ یکی از پرتکرارترین اسامی برای زمان ما «عصر تکنولوژی» است. اخیراً هم آن را «عصر تکنولوژیِ شناختی» یا علوم شناختی نامیده‌ و می‌گویند: انسان‌ها دارند به تکنولوژی‌هایی می‌رسند که می‌توانند دیگران را بدون اراده و آگاهیِ خودشان، اداره کنند.

دعوا سر قدرت است و اینکه چگونه انسان‌ها همدیگر را اداره کنند؟ آنهایی که می‌خواهند به بقیه سلطه پیدا کنند دنبال این هستند که چگونه سلطه پیدا کنند و چگونه قدرت خودشان را حفظ کنند و انسان‌های دیگر را اداره کنند؟

بالاخره تکلیف قدرت چه می‌شود؟ آیا یک گروهی با تکنولوژی، سلطۀ ابدی بر ابناء بشر پیدا می‌کنند؟ براساس علائم و نشانه‌هایی که وجود دارد تصور می‌کنم که زمان ما زمان تعیین تکلیف کردن برای قدرت است، یعنی قدرت در زمان ما تعیین‌تکلیف خواهد شد. اگر قدرت، تعیین‌تکلیف بشود ارتباطش با ظهور هم مشخص می‌شود.

تکنولوژی آمده بود تا قدرتِ قدرتمندان را به ابناء بشر تحمیل کند، ولی اینها نمی‌توانند تکنولوژی را کنترل کنند و این قدرت دارد در میان ابناء بشر منتشر می‌شود. وقتی قدرت در میان ابناء بشر منتشر بشود، ایده‌آل‌ترین فضا برای ظهور اتفاق می‌افتد. چون اولاً مقدمات برای ظهور باید طبیعی باشد و ظهور با معجزه رخ نمی‌دهد. ثانیاً در ظهور، مستضعفین باید قوی بشوند «نُریدُ أَن نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ استُضعِفوا»

تکنولوژی همیشه معادلات قدرت را به نفع دارندگان تکنولوژی رقم نمی‌زند که بر بقیه سلطه پیدا کنند، می‌تواند برعکس عمل کند و به‌جای اینکه قدرت را متمرکز بکند، قدرت را بین مردم منتشر کند. مثل کاری که الان اینترنت دارد می‌کند و فضای مجازی دارد قدرت رسانه‌های بزرگ را کم می‌کند.

الان قدرت‌هایی که شعارشان «آزاد اطلاعات» بود، دارند شبکه‌های ایرانی را در جهان می‌بندند یا نام سردار سلیمانی را در شبکه‌های مجازی حذف می‌کنند. چرا؟ چون این ابزار را برای بردگی مردم می‌خواستند و حالا که می‌بینید دارد نجات‌بخش می‌شود، آن را می‌بندند!

شاید این موبایل و اینترنتی که در دست هر کسی هست و این وضعیت جدید که اطلاعات را پراکنده کرده، دارد قدرت را هم پراکنده می‌کند و زمینۀ طبیعیِ قدرت‌گرفتن مستضعفان دارد ایجاد می‌شود؟

یک اشاراتی هم در روایات ما هست که بعد از ظهور، وقتی امام شما سخن می‌گوید هر کسی در دستش، ایشان را می‌بیند و دستورش را دریافت می‌کند. زمان رسول‌خدا(ص) این امکانات نبود. ببینید این چقدر قدرت را افزایش می‌دهد؛ هم قدرت رهبری را افزایش می‌دهد، هم قدرت مردم را افزایش می‌دهد.

مختصات زمان ما این است که تکنولوژی به‌جای اینکه قدرت مرکزی را افزایش بدهد، آن را بین مردم منتشر کرده و قدرت مردم را افزایش داده است؛ در همۀ جهان نه فقط کشور ما. یک نمونه‌اش مقاومت ما است که با تعدادی موشک نقطه‌زن و پهباد، به این قدرت رسیده‌ایم.

الان کشور ما با چهار تا موشک، بمب‌های اتم دشمن را از بی‌اثر کرده‌. آنها اگر می‌توانستند می‌زدند شما فکر نکنید که دارند انسانیت به خرج می‌دهند! آنها نمی‌توانند بزنند چون می‌دانند که اگر بزنند ما پاسخ می‌دهیم و وضعیت خودشان بدتر می‌شود.

چه‌بسا تکنولوژی اثرش معکوس بشود و بر ضد قدرت‌طلبانی بشود که آن را تولید کرده‌اند. مثل همین اینترنت و شبکه‌های مجازی، که با همۀ آسیب‌هایش، در نهایت به نفع جبهۀ حق تمام خواهد شد چون امکانی برای هدایت انسان‌ها و انتشار معارف ناب پدید آورده که در گذشته نبود.

الان هر کسی با همین موبایل و اینترنت، می‌تواند پنهان‌ترین و فوق‌العاده‌ترین اسرار عرفانی را در یک صفحه جلوی خودش ببیند. قبلاً چند تا عارف باید پیدا می‌کردی که اینها را به تو می‌گفتند؟ این فرصت که قبلاً نبوده است! فساد قبلاً هم امکانش بوده و چیزی در این‌باره تغییر نکرده، ولی امکانات برای هدایت صددرصد تغییر کرده است.

دانشگاه امام صادق(ع)
علیرضا پناهیان – ۱۴۰۱/۵/۱۱