فواید صنعت هسته‌ای از تولید دارو و تأمین برق تا کشاورزی و صنایع غذایی
در نگاه عموم مردم، صنعت هسته‌ای معمولا مترادف با برق هسته‌ای است، اما این دانش می‌تواند کاربردهای بسیاری در ابعاد مختلف زندگی بشری داشته باشد.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با دانشمندان،کارشناسان و مسئولین صنعت هسته‌ای، به عنوان یک توصیه مهم فرمودند: «این ظرفیّت به این بزرگی [صنعت هسته‌ای] را ـ با مردم در میان بگذارید. مردم از انرژی هسته‌ای چه می‌فهمند؟ از انرژی هسته‌ای همین مسئله انرژی را می‌فهمند؛ می‌فهمند که شما می‌خواهید مثلاً یک مرکز تولید برق یا تولید انرژی به دست بیاورید. مسئله این نیست؛ مسئله [این است که] در همه بخش‌های زندگی مردم، این صنعت می‌تواند حضور مؤثّر و مفید داشته باشد. این را به مردم بگویید تا مردم قدر این صنعت را بدانند و اینکه می‌گفتند «حقّ مسلّم ما است»، واقعاً بدانند که حقّ مسلّم آنهاست.»
جمهوری اسلامی ایران جزو کشورهای دارای صنعت هسته‌ای در جهان است. صنعتی که یکی از صنایع نوین و البته پیچیده است و کمتر از یک‌چهارم کشورهای جهان از آن بهره می‌برند. در نگاه عموم مردم، صنعت هسته‌ای معمولا مترادف با برق هسته‌ای است. چرا که رایج‌ترین کاربرد انرژی هسته‌ای، ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای تولیدکننده برق است. اما به گفته کارشناسان و صاحب‌نظران، این دانش می‌تواند کاربردهای بسیاری در ابعاد مختلف زندگی بشری داشته باشد که در ادامه به بخش‌هایی از آن اشاره خواهد شد.
کاربردهای فناوری هسته‌ای
در کشاورزی
با رشد روزافزون جمعیت جهان، نیاز به ارتقای مدل‌های کشاورزی و نگهداری مواد غذایی بیش از پیش احساس می‌شود. امروزه ثابت شده است که از پرتوهای هسته‌ای می‌توان برای اصلاح ژنتیکی بذرها و دانه‌های گیاهی استفاده کرد تا بازدهی آنان افزایش یابد و مقاومت آنها در برابر آفت‌ها و شرایط محیطی بیشتر گردد.
همچنین می‌توان آلودگی میکروبی مواد غذایی را به مدد انرژی هسته‌ای کاهش داد و با کنترل فعالیت باکتری‌ها، عمر مفید مواد غذایی را چند برابر کرد.
ویژگی اصلی که باعث استفاده از مواد هسته‌ای در صنعت کشاورزی می‌شود، این است که می‌تواند بدون اینکه ضرری برای بدن انسان داشته باشد، نتایج مطلوبی را به همراه داشته باشد. زیرا بدون استفاده از سموم شیمیایی می‌توان با بسیاری از حشرات و آفات مبارزه کرد. همچنین با استفاده از مواد رادیو اکتیو می‌توان در گیاهان خاصیتی را ایجاد کرد که از حداکثر آب موجود در خاک استفاده کنند. به این ترتیب علاوه‌بر کاهش آب مصرفی و هزینه‌های تولیدی مانع از هدر رفتن آب خواهیم شد.
پزشکی هسته‌ای
و حفظ سلامت جامعه
مواد هسته‌ای دارای قابلیت‌های بسیاری در زمینه تشخیص، درمان بیماری‌ها و انجام تحقیقات پزشکی است. با توجه به شیوع برخی از بیماری‌ها از جمله سرطان، ضرورت تقویت طب هسته‌ای در کشورهای در حال توسعه، هر روز بیشتر می‌شود به طوری که پیشرفت در علوم پزشکی بدون داشتن این فناوری بسیار مشکل است.
رادیودارو‌ها امروزه در درمان بیماری‌های زیادی کاربرد دارند که از جمله موارد رایج آنها می‌توان به درمان تیروئید اشاره کرد.
همچنین از انرژی هسته‌ای برای تشخیص و درمان برخی از انواع سرطان‌ها مانند پروستات، سینه، کولون و روده کوچک استفاده می‌شود.
امروزه تشخیص اندازه کروموزوم‌ها، اسکن تمام اندام‌های ریه، دستگاه گوارش، مجاری اداری، بیماری‌های استخوانی و تشخیص بیماری‌های مختلف از طریق مواد هسته‌ای صورت می‌گیرد.
موسسه تحقیقات پزشکی هسته‌ای دانشگاه علوم پزشکی تهران و انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران از جمله مراکزی هستند که با تمرکز بر دانش هسته‌ای، در تلاش‌اند به حفظ سلامت مردم کشورمان کمک کنند و تاکنون به دستاوردهای شایان توجهی نیز دست یافته‌اند.
انرژی هسته‌ای
و تامین آب شیرین
علی‌رغم اینکه اکثر سطح زمین را اقیانوس‌های پهناور پوشانده‌اند، بسیاری از کشورها با مشکل کمبود آب شیرین دست و پنجه نرم می‌کنند که ناشی از دشواری فرآیند تبدیل آب شور به شیرین در مقیاس بزرگ است.
یکی از کاربردهای فناوری هسته‌ای، قابل شرب کردن آب‌های موجود در طبیعت است. در مواردی که نتوان از نهر‌ها و سفره‌های زیرزمینی آب قابل شرب استخراج کرد، می‌توان به کمک این فناوری نمک‌زدایی آب دریا و آب‌های زیرزمینی معدنی را انجام داد و حتی فاضلاب‌های شهری را تصفیه کرد.
شیرین کردن آب شور با استفاده از انرژی هسته‌ای این مزیت را دارد که منجر به آلودگی هوا نمی‌شود. در حالی که استفاده از سوخت‌های فسیلی که در برخی کشورها رایج است، موجب تولید گازهای گلخانه‌ای و ضررهای بی‌شمار به محیط زیست می‌گردد.
حمل‌ونقل پایدار
با انرژی هسته‌ای
از انرژی هسته‌ای می‌توان برای راندن وسایل نقلیه بزرگ به مدت طولانی استفاده کرد. امروزه برخی کشورها از پیشران‌های اتمی در زیردریایی‌ها و کشتی‌های عظیم‌الجثه بهره می‌برند. یک کشتی یا زیردریایی اتمی می‌تواند تا چند سال بدون سوخت‌گیری در دریاها حرکت کند و به انجام ماموریت‌های خود بپردازد.
وسایل نقلیه‌ای که با سوخت هسته‌ای کار می‌کنند، برخلاف اکثر وسایل نقلیه رایج، باعث آلودگی هوا نمی‌شوند که این خود امتیاز بزرگی است.
مزیت‌های تولید برق
با انرژی هسته‌ای
امروزه ۱۱ درصد برق جهان توسط راکتورهای اتمی تولید می‌شود و کشور ما نیز در زمره کشورهای تولیدکننده برق هسته‌ای است. اما شاید اکثر مردم از بازدهی شگفت‌انگیز مواد هسته‌ای در تولید برق در مقایسه با سایر روش‌ها مطلع نباشند.
یک قرص اورانیومی که از گردو نیز کوچک‌تر است، به اندازه
۱۰۰۰ کیلوگرم زغال سنگ یا بیش از
۴۷۰ لیتر نفت، انرژی تولید می‌کند. ضمن اینکه سوخت هسته‌ای چگالی بیشتری دارد و زباله کمتری تولید می‌کند.
نیروگاه‌های هسته‌ای به لحاظ اشغال فضای فیزیکی نیز مزیت زیادی دارند. یک نیروگاه هسته‌ای
۱۰۰۰ مگاواتی تقریبا ۲.۵ کیلومتر مربع فضا لازم دارد. اما اگر بخواهیم با توربین بادی همان مقدار انرژی تولید کنیم، ۳۶۰ برابر فضای بیشتری لازم داریم و باید ۴۳۰ توربین بادی بزرگ نصب کنیم. تاسیس نیروگاه خورشیدی نیز ۷۵ برابر بیشتر فضا اشغال می‌کند و برای تولید ۱۰۰۰ مگاوات برق خورشیدی باید ۳,۰۰۰,۰۰۰ صفحه خورشیدی نصب شود.
ضمن اینکه تولید برق به روش بادی و خورشیدی گرچه سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد ولی دارای محدودیت در استفاده است. نیروگاه‌های خورشیدی در شب برق تولید نمی‌کنند و توربین‌های بادی نیز در شرایط وزش باد مناسب کارامد هستند. حال آنکه نیروگاه هسته‌ای در هر شرایط جوی قادر به تولید انرژی است.
ایران قوی و فناوری هسته‌ای
مواردی که گفته شد، تنها بخشی از کاربردهای فناوری هسته‌ای است و تشریح مفصل ابعاد این فناوری فضایی به مراتب وسیع‌تر و تخصصی‌تر می‌طلبد. اما آنچه لازم است فهمیده شود، اهمیت این دانش و صنعت در پیشرفت کشور و افزایش اقتدار آن است. از همین‌روست که رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشمندان و مسئولین صنعت هسته‌ای خاطرنشان کردند: «همه باید تصدیق کنند که صنعت هسته‌ای یکی از مؤلّفه‌های اساسی و مهمّ اعتبار کشور و قوّت و قدرت کشور است. اگر شما ایران قوی می‌خواهید، هر کسی ایران را دوست دارد، هر کسی جمهوری اسلامی را دوست دارد، هر کسی ملّت را دوست دارد و قوّت این کشور را می‌طلبد، بایستی به این بخش از تلاش و فعالیت علمی و تحقیقاتی و صنعتی و کارهایی که اینجا انجام می‌گیرد اهمیت بدهد و برایش اعتبار قائل بشود.»
Monday, 6 May , 2024