از نظر تهران متن ارائه شده از سوی مسئولان اتحادیه اروپا جدای از این که چه محتوایی دارد و آیا مورد قبول مقامات و نهادهای عالی تصمیم گیر ایران قرار می‌گیرد یا خیر، متن نهایی نیست.

خبرگزاری فارس؛ یادداشت- هادی محمدی: از ظهر دوشنبه و در پایان پنج روز مذاکرات هسته‌ای در وین که در پی ۱۵۰ روز تعطیلی مذاکرات در این شهر انجام می‌شد، با خلق واژه‌ای جدید از سوی هماهنگ کننده مذاکرات یعنی اتحادیه اروپا روبه رو شدیم با نام «متن نهایی توافق». در واقع انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات با اعلام این که متن نهایی به طرف‌های گفت وگوها داده شده، اعلام کرد این متن قابل مذاکره نیست و طرف‌ها تنها باید جواب بله یا خیر به این متن بدهند.

اتفاق جدیدی که با هیچ منطقی در مذاکرات چند جانبه هماهنگی ندارد. اول این که اتحادیه اروپا در گفت وگوهای اخیر و گذشته و حتی در گفت وگوهای منتج به برجام یک طرف مذاکرات نبود و همان طور که بارها در متن برجام هم آمده تنها نقش هماهنگ کننده مذاکرات (coordinator) را داشته و دارد، نه بیشتر؛ یعنی حتی میانجی گری هم به اتحادیه اروپا داده نشده تا متن توافق بدهد چه برسد به این که آن را متن نهایی اعلام کند به خصوص که هنوز سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه که طرف مذاکراتی ایران در ۱+۴ هستند نه تنها در گفت وگوهای اخیر وین حاضر نشدند بلکه اعلام نظری هم درباره متن مورا و بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نداشتند که می‌تواند پیام‌های خاصی داشته باشد.

همین موضوع در کنار اعلام سریع موافقت آمریکا با متن پیشنهادی اروپا این ظن را قوی می‌کند که اتحادیه اروپا با هماهنگی آمریکا تنها به فکر فشار بر تیم ایرانی و آچمز کردن ایران بین قبول کردن و تبلیغ عقب نشینی یا قبول نکردن و مقصر نشان دادن ایران در شکست مذاکرات است تا در نهایت بتواند خواسته‌های خود را تحمیل کند. این اولین مشکل این متن و این طور ادبیات در قبال جمهوری اسلامی ایران است.

دوم این که بر اساس هر روش مذاکرات بین‌المللی و عرف‌های مقبول در جهان، متنی می‌تواند نهایی باشد که با نظر مثبت همه طرف‌های حاضر در مذاکرات نگاشته و نهایی شده باشد و تا قبل از آن تنها یک پیش نویس به حساب می‌آید که باید همه طرف‌ها نظر دهند و در صورت قبول دیگران، در پیش نویس گنجانده شود، در حالی که هنوز هیچ کشوری به صورت رسمی موافقت نکرده و تنها آمریکایی‌ها موافقت غیررسمی داشته‌اند. حتی سه کشور اروپایی نیز در این خصوص اظهارنظر نکرده‌اند. این هم دومین مشکل این نوع ادبیات و نهایی خواندن متن پیشنهادی اروپاست زیرا همه امروز می‌دانند که حداقل در موضوع پرونده‌های باز ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورمان حرف‌های جدی دارد و می‌خواهد براساس تجربه‌های تلخ گذشته و حتی عرف برجام این پرونده‌ها قبل از اجرایی شدن توافق احیای برجام بسته شوند.

قصد باز کردن این اختلاف و دلایل و ریشه هایش را ندارم اما ایران در استدلالی منطقی می‌گوید نباید این ابزارهای فشار که ریشه در اتهامات و جاسوسی‌های بزرگ‌ترین دشمن‌اش یعنی رژیم صهیونیستی دارد برای آینده باز بماند و باید حداقل بسته شدن این پرونده‌ها در یک برنامه زمان بندی شده تعیین تکلیف شود. این حرف سابقه اجرایی در برجام هم دارد و در مذاکرات ۲۰۱۵ برجام نیز پرونده مطالعات ادعایی (PMD) که از پرونده‌های فعلی بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر هم بود، در چارچوب مذاکرات سیاسی و فنی و با تایید قطعنامه ۲۲۳۱ حل و فصل شد، یعنی قبل از هرگونه توافق نهایی، پرونده سوالات آژانس درباره سوالات باقی مانده از گذشته حل شد.

بر اساس دو موضوع گفته شده، از نظر تهران متن ارائه شده از سوی مسئولان اتحادیه اروپا جدای از این که چه محتوایی دارد و آیا مورد قبول مقامات و نهادهای عالی تصمیم گیر ایران قرار می‌گیرد یا خیر، متن نهایی نیست. این متن باید در تهران به صورت کامل و دقیق بر مبنای منافع ملی، امنیت ملی و حقوق ملت ایران به صورت دقیق بررسی شود و اگر پیشنهادهای اتحادیه اروپا این منافع را تامین و انتفاع کامل اقتصادی ایران از برجام را محقق می‌کند، می‌تواند با تایید ایران و دیگر طرف‌ها متن نهایی توافق نام بگیرد و احتمالا با حضور وزیران خارجه ایران و ۱+۴ روند اجرایی شدن آن آغاز شود. تا پیش از طی شدن چنین روندی تنها می‌توان از این متن به عنوان «متن پیشنهادی بورل» یاد کرد نه بیشتر و نه «متن نهایی». به نظر می‌رسد طرف مقابل هم بعد از سال‌ها گفت وگوی صریح با ایران فهمیده باشد که جمهوری اسلامی ایران کشوری نیست که در برابر این نوع بازی‌های روانی جوگیر شود و احساسی یک موضوع مهم را رد یا تایید کند، پس بهتر است منتظر بماند تا در روزهای آینده ایران نیز به جمع بندی در برابر متن بورل برسد.

انتهای پیام/